HEEMSCHUT fl
Status monumenten in gevaar
Verwaarloosd palenwerk
actief
NOORD-HOLLAND
Hollands Kroon - Instorten zullen ze niet van
de ene op de andere dag, maar Heemschut
Noord-Holland maakt zich ernstig zorgen over
23 monumenten in de gemeente Hollands
Kroon. Het gaat om woningen, boerderijen en
winkels, bijvoorbeeld het oude raadhuis van
Winkel, dat nu het Parfumflessenmuseum her
bergt. Of basisschool De Snip en het voorma
lige café De Roode Eenhoorn in Nieuwe Nie-
dorp. Het zijn monumenten die nu nog door de
provincie Noord-Holland worden beschermd.
Met Drenthe is deze provincie de enige die zo'n
status kent. Noord-Holland wil fors snijden in
het provinciaal monumentenbestand en hevelt
monumenten die evengoed door gemeen
ten kunnen worden beschermd over naar de
lagere overheden. Dan wreekt zich echter dat
de gemeente Hollands Kroon het aantal monu
menten op de gemeentelijke lijst niet wil uit
breiden. De gemeenteraad besloot afgelopen
zomer het huidige aantal op die lijst van twee
monumenten te handhaven, monumentenbe
scherming kost immers alleen maar geld.
Heemschut Noord-Holland vindt dit een drog
redenering. Voorzitter Frans Brugman schreef
de gemeente een brief, waarin hij onder meer
wijst op de kansen die erfgoed biedt voor de
ontwikkeling van economie en toerisme. Erf
goed koesteren speelt een verbindende rol in
gemeenschappen en zorgt voor behoud van
eigenheid. In 2016 wil de gemeente de bur
gers gaan vragen welk belang zij hechten aan
erfgoed in het algemeen en dus ook aan de 23
onderhavige monumenten in deze jonge fusie
gemeente, die 22 kernen telt en nog worstelt
met het vinden van een eigen identiteit.
Peter Schat
Het oude Raadhuis van Winkel.
FRIESLAND
Molkwerum - In het Fries Molkwar, is een dorp
aan de IJsselmeerkust. In de 16de en 17de eeuw
was het een zeer belangrijke handels- en vis
serijplaats en werd vanwege de 27 bruggen
en de vele kanaaltjes ook wel het Venetië van
het Noorden genoemd. Het dorp is gebouwd
op een achttal 'pollen', door water van elkaar
gescheiden. Via planken en bruggetjes onder
hielden de bewoners hun onderlinge contacten.
In de 18de en 19de eeuw daalde het inwonertal
echter. De grote bloei was voorbij en diverse
kanaaltjes en sloten werden gedempt en brug
getjes geruimd. Toch heeft het dorp, dat haar
bestaan en betekenis ontleent aan de zee
vaart, in de loop van de tijd veel van die oude
karakteristiek behouden.
Met de bouw van een robuuste dijk ter afscher
ming van de Zuiderzee (later IJsselmeer), met
daarin een sluis gelegen achter een strekdam,
bleef het dorp over water bereikbaar. Die sluis
is al lang verdwenen, maar restanten daarvan
zijn nog steeds goed waarneembaar. Ook de
strekdam met een palenscherm ter bescher
ming van overslaande golven is er nog, zij het in
een verwaarloosde staat.
Het palenwerk van het havenhoofd met een
natuurstenen trap die de dijk op loopt, vormt
een van de laatste originele overblijfselen van
het vissershaventje aan de Zuiderzee. Ook
de inmiddels verbouwde sluiswachterswoning
is nog aanwezig en restanten van de eerder
genoemde sluis, die in de jaren zestig helaas
samen met het haventje is dichtgestort.
Stichting Aid Molkwar streeft naar restauratie
van het palenwerk, maar vangt bot bij de eige
naren van de IJsselmeerdijk en de strekdam.
Heemschut Fryslan pleit voor het behoud van
dit bijzondere icoon van Molkwar en is in over
leg met betrokkenen.
Rienk Broers en Marloes Eskens
18 HEEMSCHUT maart 2016
