Schoorsteen Canoy-Herfkens
Handhaving gevraagd
Mathijs Witte
Chris Versteeg
Een van de oudste van Nederland
Oscar Denissen
Moeizaam behoud
In Tegelen staat pal aan de afrit van de A73
een grote oude schoorsteen in niemands
land. De letters op het bovenste deel van de
schacht verraden de herkomst, Canoy Herf-
kens, ooit de grootste bouwer van schoor
stenen in Nederland. Alleen de schoorsteen
herinnert nog aan deze rijke geschiedenis.
lid Heemschut Limburg:
'Al jaren zijn we hier mee bezig en hopelijk
gaat er iets gebeuren.'
Het is een rijksmonument. Helaas verkeert
de fabrieksschoorsteen in slechte staat.
Voor Heemschut Limburg reden om de
gemeente Venlo te vragen met de eigenaar
Tegula bvte gaan praten en hen te verzoeken
het nodige onderhoud te plegen. Een (rijks)
monumentale status voor deze schoorsteen
heeft geen zin als niet door de gemeente
wordt gehandhaafd bij verwaarlozing.
De schoorsteen in Tegelen dateert uit
1895 en is daarmee mogelijk de oud
ste van Nederland. Het onderste deel van
de schacht met de hoge ronde voet van
ongeveer elf meter hoog, is rijk versierd
met gekleurde bakstenen en dateert uit
de beginperiode. Het bovenste deel van
de schacht van 33 meter hoog werd in de
oorlog ernstig beschadigd en herbouwd in
1946. Toen werden ook de letters Canoy-
Herfkens aangebracht. De schoorsteen
is naast zijn ouderdom en uniciteit ook
waardevol vanwege de connectie met de
lokale baksteenindustrie. Tegelen en Venlo
zijn van oudsher plaatsen waar bakstenen,
dakpannen en andere kleiproducten wer
den gemaakt in kleine (pannejobs) en grote
fabrieken. De door de Maas afgezette leem-
houdende klei was van zeer goede kwaliteit.
Daarnaast is de schoorsteen een belangrijk
overblijfsel van Canoy-Herfkens, het bedrijf
beleidsmedewerker cultuurhistorie:
'Ik zou graag de schoorsteen mooi willen
verlichten zodat deze meer opvalt in de
omgeving.'
dat jaren lang in Nederland marktleider
was in de fabrieksschoorsteenbouw. In de
fabriek werden onder andere de radiale ste
nen gefabriceerd. In 1985 ging de fabriek
failliet, maar de schoorsteen overleefde
en staat sindsdien moederziel alleen in de
uiteerwaard in een sterk verwilderd land
schap. Mountainbikers en jongeren hebben
sindsdien de plek in bezit genomen.
Het behoud van de schoorsteen is een
moeizame geschiedenis. De eigenaar heeft
in 1995 al de aanwijzing tot rijksmonument
aangevochten tot aan de Raad van State. Hij
was bang voor de hoge kosten voor onder
houd en restauratie. Meerdere malen heeft
de eigenaar verzocht om de schoorsteen te
slopen om de grond beter te kunnen verko
pen. Gelukkig heeft de gemeente Venlo dit
altijd geweigerd. De staat van de schoor
steen bleek niet zo slecht dat deze weg
moest. Toch is menig keer metselwerk naar
beneden gevallen en beginnen de jaren van
verwaarlozing nu te tellen. Dat de eigenaar
geen onderhoud pleegt, vindt Heemschut
Limburg dan ook onbegrijpelijk.
44 HEEMSCHUT december 2015