Waardige entree
Wat vindt Heemschut?
Het VN-verdrag voor de Rechten
van Mensen met een Beperking
roept op te streven naar een inclu
sieve samenleving. Juist bij de bele
ving van ons cultureel erfgoed vindt
Heemschut het belangrijk dat deze
gedachte van een inclusieve samen
leving wordt uitgedragen.
Weinig actie
stra's betoog: er wordt over het algemeen te
weinig moeite gedaan om mensen met een
beperking in dezelfde mate van monumenten
en de historische omgeving te kunnen laten
genieten als mensen die niet afhankelijk zijn
van hulpmiddelen. Voor de trappen van het
Paleis, dat in 2016 twee hellingbanen zal
krijgen, praten we verder. Ik vraag of het niet
een utopie is om te streven naar gelijkwaar
dige toegankelijkheid van monumenten. Er
moet immers soms flink worden ingegrepen
om oude gebouwen aan te passen aan rol
stoelgebruikers. Zandstra: 'Overal gelijkwaar
dige toegankelijkheid is inderdaad utopisch,
maar dat geldt niet voor een gelijkwaardige
inspanning om mensen met een beperking
erbij te betrekken. Om echt voor een inclu
sieve samenleving te gaan, zoals opgenomen
in het Verdrag van de Verenigde Naties voor
de Rechten van Mensen met een Beperking,
moeten de inspanningen van de samenle
ving omhoog. Goede toegankelijkheid begint
namelijk vaak met informatie en communica
tie. Een goede ontvangst is het halve werk.'
Het ambitieniveau mag in Nederland flink
worden opgeschroefd wat hem betreft.
'Neem de nota Toegankelijk Amsterdam.
Die gaat vooral over de inrichting van de
openbare ruimte en het openbaar vervoer.
Als het over monumenten gaat, wordt het
beeld opgeroepen dat het altijd om dure,
ingrijpende maatregelen moet gaan die de
authenticiteit van monumenten aantast.'
Volgens Zandstra zou monumentenstad
Amsterdam juist het goede voorbeeld moe
ten geven.
Dat het ook anders kan, bewijzen talloze
voorbeelden in de ons omringende landen.
Zo heeft de Zweedse Rijksgebouwendienst
het programma Vardik Entré, dat waardige
entree betekent. Bij een aantal belangrijke
gebouwen zijn de barrières bij de ingan
gen weggenomen zodat iedere bezoe
ker dezelfde hoofdingang kan gebruiken.
De monumentale trap van het beroemde
stadhuis in Stockholm is daarvan een
voorbeeld.
CD
_CD
3
O
CD
.C
Q.
CD
O
Heemschut roept het erfgoedveld
op om in samenspraak met belan
genverenigingen na te denken over
de ontvangst van mensen met een
beperking, bijvoorbeeld door een
toegankelijkheidstoets te laten uit
voeren. Heemschut heeft naar aan
leiding van het onderzoek van Zand
stra contact opgenomen met de
Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed
die heeft toegezegd begin 2016 een
digitale brochure over dit onderwerp
uit te brengen.
Tijdens zijn onderzoek heeft Zandstra met
verschillende organisaties gesproken. Tel
kens werd hij vriendelijk ontvangen en
toonde men oprecht belangstelling voor
het onderwerp. 'Maar daar blijft het dan
meestal bij. Vanuit de overheid veel mooie
woorden, maar vervolgens weinig actie.'
Nog zo'n voorbeeld. Het is aan De Tweede
Kamer te danken dat rolstoeltoeganke-
lijkheid nu aandacht krijgt in de nieuwe
Omgevingswet, de minister wilde er eerst
niet aan. Zandstra: 'In Nederland lijkt de
wetgeving te worden overheerst door de
belangen van de bouwers. Men denkt
onvoldoende in diversiteit van gebruikers.
Verder verschuilen beheerders en eigena
ren van monumenten zich nog te makkelijk
achter de onmogelijkheid van aanpassing,
vanwege te hoge kosten of aantasting van
historische waarden. Maar ik weet als geen
ander dat de toegankelijkheid vaak met
enkele simpele aanpassingen flink verbe
terd kan worden.'
Christiaan Zandstra wordt in de Beurs van Berlage bijgestaan door een receptionist.
december 2015 HEEMSCHUT 43
