Fort aan den Hoek van Holland Cultuurhistorisch onderzoek als basis voor een nieuwe toekomst De gemeente Rotterdam heeft besloten het rijks monumentale Fort aan den Floek van Holland af te stoten en deze op termijn over te dragen aan een nieuwe eigenaar. Deze heeft een plan ontwikkeld om het pantserfort als hotel, congrescentrum en museum te gaan gebruiken. Door onderzoeksbureau FlexusAWC is hiertoe een cultuurhistorische en bouwhistorische verkenning uitgevoerd en een Ruimtenboek ontworpen. Een zorgvuldige omgang met dit unieke erfgoed is daarmee verzekerd. En passant levert het ook een mooi geschiedverhaal op. Opbouw van het fort Hugo van Velzen pantserkoepels, vervaardigd van een spe ciaal voor dit doel ontwikkeld type Gru- son-gietijzer. De onder de pantserkoepels opgestelde kanonnen moesten het kunnen opnemen tegen het geschut van de groot ste oorlogsschepen van die tijd. De metalen koepels en de kanonnen zijn tegenwoordig niet meer aanwezig, maar het ondergrondse bouwwerk bleek bij opname nog vrijwel geheel intact. Het complex bestaat uit een centraal onder gronds gebouw (de zogenaamde 'escarp'). Deze is rondom omgeven door twee bouw kundige droge grachten. Aan de overzijde van de noordoostelijke gracht bevindt zich een tevens volledig ondergronds geplaatste vleugel (de zogenaamde 'contrescarp'). De 6,5 a 7 meter diepe fortgrachten functio neerden als onneembare barrière voor vijan delijke troepen om de escarp en geschuts koepels te bereiken. Vanuit de escarp en de contrescarp en vanuit de verbindings gangen die de twee gebouwdelen verbon den (de 'caponnières') kon de vijand, die de fortgracht bereikte, beschoten worden. Het interieur van het fort bestond in oor sprong uit drie hoofdsecties. Ten eerste Een ingegraven poortwachter aan de mon ding van de Nieuwe Waterweg. Dat het om een bijzonder verdedigingswerk ging, werd de onderzoekers snel duidelijk. Gaande het literatuuronderzoek en de interviews met de vrijwilligers van de Stichting Fort aan den Hoek van Holland, die sinds 1989 het Kust verdedigingsmuseum in het fort runden, bleek dat het fort bepalend is geweest voor de stedenbouwkundige ontwikkeling van het dorp Hoek van Holland. Het complex werd aangelegd ter bescher ming van de monding van de in de periode 1868 - 1872 gegraven Nieuwe Waterweg naar Rotterdam, en was één van de vier kustverdedigingsforten die Nederland eind 19de eeuw realiseerde. Het was bij aanleg de 'state of the art' van de fortenbouw in Europa. Het uit baksteen en ongewapend brikkenbeton (brokken baksteen, fijngema len tufsteen en kalk) opgebouwde com plex was voorzien van drie zware draaiende Zicht op het fort vanuit het oosten, duidelijk zichtbaar de geweergalerij en de in beton gereconstrueerde koepels. 32 HEEMSCHUT december 2015

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2015 | | pagina 32