Special
Doo rzetti ngsve rmoge n
Duurzaam en innovatief
Behoud van binnen
de grootste op het vasteland van Europa.
GLK maakt zich steeds sterk voor bedreigde
situaties, die ook tegenwoordig nog voorko
men. De vangnetfunctie is geen verleden
tijd, maar onverminderd actueel. Biljoen
vormt het meest recente voorbeeld. Het
gehele landgoed van 162 hectare kwam
in 2008 op de markt en versnippering en
bebouwing dreigde. Met steun van de Pro
vincie Gelderland werd Biljoen in 2009 door
GLK verworven en naar de testamentaire
wens van de laatste pariculiere eigenaar
bewoonbaar gemaakt.
Naast Biljoen vormen Huis Neerijnen
(2014) en Huis Brakel (2015) de meest
recente aanwinsten. In beide gevallen is het
landgoed al langer in bezit van GLK en kun
nen huis en goed worden herenigd, dankzij
medewerking van de lokale gemeentebe
sturen. Voormalige gemeentehuizen begin
nen zich als aparte groep af te tekenen
binnen het bezit. De huizen Schaffelaar en
Scherpenzeel behoren ook tot deze groep.
De grote opgave van GLK om vervallen kas
telen te restaureren is inmiddels afgerond
en de argeloze voorbijganger denkt al snel
dat alle kastelen er altijd zo fraai bij heb
ben gestaan. Niets is minder waar. Vrijwel
alle verworven kastelen en landhuizen zijn
overgedragen in sterk gehavende toestand
en zouden zijn vervallen of wellicht helemaal
verdwenen als GLK ze niet voor de toe
komst had weten veilig te stellen. Moeizame
omstandigheden, vertraging of helemaal
niet op gang komen van restauraties, fase
ring en een continue strijd om subsidies,
keren steeds weer terug in de jaarverslagen.
Niet aflatend doorzettingsvermogen zorgt
ervoor dat de gigantische restauratieopgave
wordt voltooid. Particuliere bijdragen en
ondersteuning van fondsen en overheden
zijn daarbij steeds onmisbaar gebleken.
Een aantal kastelen werd al beheerd door
of zelfs gerestaureerd onder regie van Gel-
dersche Kasteelen voordat deze in eigen
dom van de stichting kwamen. Batenburg
en Cannenburch zijn kortdurend in beheer
voordat van overdracht sprake is. Uitzonder
lijker is de situatie op kasteel Doorwerth.
De restauratie van het in de oorlog nage
noeg tot ruïne vervallen kasteel werd onder
leiding van Geldersche Kasteelen in 1957
hervat, terwijl de eigendomsoverdracht pas
in 1969 plaatsvond.
Enkele kastelen moesten bijzonder lang
wachten op restauratie. Waardenburg en
Nederhemert zijn de bekendste voorbeel
den. Bijna veertig jaar duurde het trekken
en duwen om subsidies los te krijgen voor
Nederhemert. Pas in 2001 kon de restaura
tie van start gaan van het in 1962 overgedra
gen kasteel. Zonder de aandacht van Heem
schutvoor Nederhemert, zou het wellicht nog
langer hebben geduurd. De Noodklok werd
door Heemschut in 1998 geluid omdat het
goedgekeurde restauratieplan nog steeds
niet kon worden uitgevoerd. Uiteindelijk werd
in 2001 de kanjersubsidie toegezegd.
Inmiddels heeft GLK de status van Professi
onele Organisatie voor Monumentenbehoud
verworven. Duurzaamheid en innovatie zijn
vaste overwegingen bij de instandhouding
van het monumentenbezit. Zonnepanelen,
aardwarmte, pelletkachels, LED-verlichting
en draadloze techniek zijn daar voorbeelden
van. Bij onze projecten zien we het behoud
van vakmanschap door het opleiden van leer
lingen ook als een vorm van duurzaamheid.
Met de verwerving van kasteel Cannen
burch in 1951 sloeg Geldersche Kasteelen
een nieuwe richting in. De in hetzelfde jaar
aangetreden directeur D.J.G. Buurman wist
al eerder te voorkomen dat de vast in de
betimmeringen opgenomen schilderingen
van het kasteel zouden verdwijnen. Direct
na de verwerving uitte hij de wens om het
kasteel open te stellen en in te richten.
Een stroom bruiklenen, schenkingen en
nalatenschappen, hoofdzakelijk van parti
culieren maakte dit niet alleen op kasteel
Cannenburch, maar op den duur ook op
Ammersoyen, Doorwerth, Hernen, Rosen-
dael, Zypendaal en Verwolde mogelijk. Zes
Door samenwerking met de eigenaren van Wisch is het mogelijk het
kasteel met zware oorlogsschade te herstellen.
De eigenaren blijven na de restauratie een deel van het kasteel
bewonen. De hoofdvleugel is eigendom van Geldersche Kasteelen.
december 2015 HEEMSCHUT 25
