ms 1 Handhaving gevraagd 0 0 iMm \V Ü*3 Johan Teters Onderhoudsplicht verwaarloosde monumenten Een beproefde methode om van een monu ment af te komen, is het nalaten van onder houd. Weer, wind en vandalisme maken dan vroeg of laat van elk object een ruïne, rijp voor de sloop. Heemschut neemt al jaren dergelijke praktijken op de korrel, helaas met wisselend succes. De Monumentenwet kent namelijk geen onderhoudsplicht. Een aantal recente uitspraken van de Raad van State heeft deze situatie wat bijge steld. In de zaken betreffende de inmiddels beruchte verwaarlozing van het Wageningse pand Grebbedijk 6 en het door illegale sloop geteisterde klooster Sankt Ludwig te Vlo drop gaf de Raad van State aan dat eige naren verplicht zijn hun monumenten ten minste te beschermen tegen weer en wind. Daarbij behoort een adequaat werkende afvoer/goot en het (af)sluiten van deuren en ramen. Bij het (langdurig) nalaten daarvan kan de overheid tot handhaving overgaan. Aan deze uitspraken zit een aantal haken en ogen. De grens tussen (strafbare) ver waarlozing en toegestane slordigheid is vooralsnog onduidelijk. Gemeenten gaan in de regel pas tot handhaving over als de overtreding zonneklaar is. In het geval van constatering van ernstige verwaarlozing van een pand, dan kan het object echter feite lijk al niet meer te redden zijn. Ook is nu al zeker dat niet in alle gevallen de schade op de eigenaar te verhalen is. Het in het handhavingstraject aan de eige naar opgelegde onderhoud, mag er boven dien niet toe leiden dat verdere schade aan het monument wordt toegebracht. Daardoor ging de eigenaresse van het Handhaving gevraagd bij Grebbedijk 6 in Wageningen. i v. v.' 4E-* 45$r.v |5?| V w V':;. - Wageningse pand vrijuit: haar pand was in dermate slechte slaat gekomen, dat dakre paraties waarschijnlijk zouden leiden tot het instorten van het pand. Kortom, deze juris prudentie is geen wondermiddel. Voor gemeenten is het zaak om bij gecon stateerd ernstig verval zo snel mogelijk te starten met een handhavingsprocedure en niet alles op zijn beloop te laten. Hand- havingstrajecten kunnen jaren in beslag nemen, zodat bij langdurig weifelen redding altijd te laat komt. Gezien het chronische tekort aan handhavingscapaciteit binnen gemeenten, kunnen erfgoedliefhebbers hierbij een essentiële rol spelen. Zij kunnen de gemeente van informatie voorzien over nalatigheid. In extremere gevallen kunnen zij de gemeentelijke overheid zelfs dwingen tot handhaving. Een laatste vermelding verdient dat het toebrengen van schade aan een monu ment kan worden beschouwd als een eco nomisch delict. Het Openbaar Ministerie hecht al decennialang aan 'monumenten delicten' weinig belang, onder andere door dat gemeenten geen of weinig aanstalten maken om actief (bestuurlijk) te handhaven. Een daadkrachtige(re) rol van gemeenten kan daardoor op den duur heel lonend zijn. Een en ander had dan vermoedelijk voor de eigenaresse van Grebbedijk 6 minder for tuinlijk uitgewerkt. De Raad van State gaf aan dat er sprake was van forse verwaarlo zing, waarvoor de eigenaresse wel degelijk verantwoordelijk was. Met een dergelijke casus had de (opzettelijke) verwaarlozing afgestraft kunnen worden. Johan Teters is planoloog. juni 2015 HEEMSCHUT 39

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2015 | | pagina 39