L
Een niet alledaags monument. Dat kan je de Efteling zeker noemen. Vooral het sprookjesbos
bezit de kwaliteiten, die een monumentale aanwijzing rechtvaardigen. Toch is die
erkenning het park tot op heden niet ten deel gevallen. Tijd om dat te veranderen?! Karei Loeff
Het huisje van Hans en Grietje.
Sprookjespark
1
De Efteling
als nationaal erfgoed
In boeken over de Wederopbouw kom je de
Efteling - op één uitzondering na - niet tegen.
Toch is het grootste pretpark van Nederland
voortgekomen vanuit een bijzonder initiatief
in de periode na de Tweede Wereldoorlog,
toen de eerste vormen van grootschaliger
recreatie schoorvoetend opkwamen. Veel
van onze hedendaagse pretparken, zoals
Drievliet, Hellendoorn en de Julianatoren,
ontstonden doordat lokale horecaonder
nemers een speeltuin inrichtten naast hun
restaurant. De speeltuinen groeiden uit tot
pretparkjes door er draaimolens, achtbanen
en andere attracties neer te zetten.
Bij de Efteling was er sprake van een andere
ontwikkeling. In 1933, midden in de crisis
tijd, ontvouwden Kapelaan Rietra en Pas
toor De Klijn een plan om een sportpark
aan te leggen. De opening in 1935 is de
start van een boeiende ontwikkeling. In
1949 werd op het sportpark een tentoon
stelling gehouden, 'De Schoen' genaamd.
Kaatsheuvel bevindt zich immers in het
hart van de Langstraat, in die tijd dé regio
voor de Nederlandse schoenindustrie. Een
jaar later richten R. J. Th. van der Heijden,
cineast Peter Reijnders en illustrator en gra
ficus Anton Pieck de Stichting Natuurpark
de Efteling op. De stichting heeft als doel:
'de lichamelijke ontwikkeling en ontspan
ning van de inwoners der gemeente Loon
op Zand en de bevordering van het toe
risme naar en binnen de gemeente, een en
ander in katholieke geest.' Er komt onder
andere een vijver en er wordt een theehuis
gebouwd. Een andere hoofdattractie is de
grote speeltuin.
Anton Pieck gaat aan de slag om bij de
speeltuin een sprookjespark te ontwerpen.
Samen met Peter Reijnders, die de ontwer
pen omzet in bewegende diorama's, worden
5 in 1952 de eerste spookjes opgeleverd:
S het kasteel van Doornroosje, Sneeuwwitje
en de zeven dwergen, de Kikkerkoning, de
Magische Klok, de Chinese nachtegaal, de
sprekende papegaai, Langnek, de kabou
terhuisjes, de put van Vrouw Holle en de
34 HEEMSCHUT juni 2015