Gastcolumn
Ir. Hans Vermeer
Het erfgoed van de
waterschappen
Al in de eerste decennia van de vorige eeuw maakte Heemschut zich zor
gen dat de modernisering van het waterbeheer te gemakkelijk voorbij ging
aan het verleden. Zo verzette Heemschut zich in de jaren twintig van de
vorige eeuw met succes tegen de plannen om het karakter van de oude Sint
Servaasbrug in Maastricht drastisch te wijzigen. De waterdoorstroming zou
aanpassingen nodig maken. Maar ir Lely, oud-minister van Waterstaat, hielp
met het maken van berekeningen waaruit bleek dat aanpassingen en ver
minkingvan de brug niet noodzakelijk waren. In de jaren zeventig had mas
saal protest tegen ingrijpende aanpassingen van rivierdijken als resultaat,
dat bij de plannen zorgvuldiger werd omgegaan met de landschappelijke
kwaliteiten en waar mogelijk de historische dijkbebouwing werd gespaard.
In de komende jaren zijn opnieuw ingrijpende aanpassingen te verwach
ten. Een gevolg op het Deltaprogramma Grote rivieren. Het is zaak bij de
uitvoering van dit programma te letten op de erfgoedbelangen. Bij doelma
tigheidsoperaties en fusies van waterschappen zal de toekomst van histori
sche elementen in de gebieden veilig gesteld moeten worden. Vooral moet
voorkomen worden dat alleen technische en economische rationaliteit de
doorslag geven. De waterschappen mogen trots zijn op hun verleden, maar
geef ze ook prikkels om die veilig te stellen voor de toekomst. Voor de erf
goedliefhebber valt er dus op 18 maart ook het nodige te kiezen.
De Nederlandse waterschappen hebben een lange geschiedenis. Het
waterbeheer waar ze verantwoordelijk voor zijn, heeft belangrijke sporen
in stad en landschap achtergelaten. Waterschappen zijn vaak nog eigenaar
van bouwwerken met grote erfgoedwaarde, zoals de waterschapshuizen
van Rijnland, Alblasserwaard en Delfland. Of zelfs werelderfgoed, als het
nog steeds inzetbare ir D.F. Woudagemaal bij Lemmer. Waterschappen zijn
daarmee ook belangrijke dragers van het culturele erfgoed in ons land. Dat
zal niet ieder direct duidelijk zijn gezien het specialistische karakter van de
waterschappen. Bij de waterschapverkiezingen die op 18 maart aanstaande
gehouden worden, gaat het daarom niet alleen om de techniek van het
waterbeheer. Ook de condities die daarbij in acht genomen moeten wor
den, zijn aan de orde. Zoals de wijze waarop het waterschap rekening zal
moeten houden met het aanwezige culturele erfgoed. Ook daarin liggen
belangrijke keuzes: de deelnemende partijen denken daar nog verschillend
over.
Bestuurslid voor Water Natuurlijk Limburg
PR-medewerker van Heemschut-Limburg
maart 2015 HEEMSCHUT 23
