gaat zelf kerken herbestemmen
Bisdom 's-Hertogenbosch
Norman Vervat
De toenemende leegstand van kerkge
bouwen is een grote zorg. Het bisdom
's-Hertogenbosch wordt net als andere
bisdommen geconfronteerd met groei
ende leegstand. Na sluiting van een
kerk volgt vaak langdurige leegstand,
of erger, sloop. Herbestemmen blijft
om verschillende redenen een moei
zaam proces. Het bisdom wil nu met
behulp van ontworpen block modules
zelfde herbestemming van kerken gaan
oppakken.
Naast het vinden van een juiste functie is
het behoud van de ruimtelijke kwaliteiten
van een kerkgebouw bij herbestemming
vaak een grote uitdaging. Bij verandering
van functie in bijvoorbeeld wonen gaan vaak
alle kenmerken van het interieur verloren.
Vanuit het behoud van het interieur bezien,
is een herbestemming tot cultureel- of wijk
centrum, kantoorruimte of gezondheidscen
trum dan ook te prevaleren. Deze functies
vragen om minder drastische (en kostbare)
ingrepen. Vaak zijn deze functies in losse
nieuwe volumes in de kerk te realiseren. In
de afgelopen jaren zijn diverse kerken zo
herbestemd. In de Pastoor van Arskerk te
Eindhoven zijn in een losstaande volume
een kantoor voor de jeugdzorg, een tand
arts, huisarts en andere maatschappelijke
functies ondergebracht. In het Zeeuws-
Vlaamse Westdorpe is in de voormalige
katholieke kerk in een glazen volume het
dorpshuis gerealiseerd. In beide gevallen
waren beperkte ingrepen nodig om de kerk
geschikt te maken voor de nieuwe functies.
Het karakter van de kerken is dan ook goed
behouden gebleven. Indien nodig is het ook
De Pastoor van Arskerk te Eindhoven met het inbouwvolume. Ontwerp Van Wijnen Architectuur.
relatief eenvoudig het nieuw ingebouwde
volume weer te vervangen of te verwijderen.
Het bisdom 's-Hertogenbosch heeft van
wege de groeiende leegstand recent beslo
ten om dergelijke inschuifunits of 'blockmo-
dules' in eigen beheer te gaan ontwikkelen,
samen met een team van vertegenwoordi
gers uit verschillende bedrijfstakken, zoals
de makelaardij en projectontwikkelaars.
Men hoopt op deze manier tot een snelle
en bevredigende aanpak van de herbestem-
mingproblematiek te komen. Volgens het
bisdom is het pluspunt van kerken dat ze
een aantrekkingskracht uitoefenen op men
sen, men vindt het prettig er te verblijven.
Ook is er duidelijk vraag naar kleinere ruim
tes die per eenheid zijn te verhuren. Ruim
tes die reversibel, relatief eenvoudig te rea
liseren en betaalbaar zijn, en te gebruiken
als kantoor, winkel, bedrijfs- of vergader
ruimte. Deze behoefte bestaat met name
in dorpen en buitenwijken van steden. Dit
sluit ook aan op de leegstandsproblema-
tiek, aangezien vooral kerken in de buiten
wijken in hoog tempo hun deuren sluiten.
De te realiseren units worden zoveel moge
lijk transparant gemaakt. Dit is noodzakelijk
vanwege het veelal beperkte daglicht in de
kerken.
Recent is een selectie gemaakt van tien
monumentale kerken die het meest geschikt
zijn voor deze aanpak. In de komende tijd
moet er meer duidelijkheid komen over de
verdere uitvoering van het bijzondere pro
ject. Heemschut is uiteraard positief over
dit initiatief!
maart 2015 HEEMSCHUT 11
