Saba
Saba op de Werelderfgoedlijst?
werd om zoveel mogelijk documentatie aan
te dragen ter onderbouwing van de aan
vraag. Op basis van eerdere onderzoeken
is een rapport verschenen met betrekking
tot de aanvraag van Saba als 'mixed-site'
te worden geplaatst op de Werelderfgoed-
lijst. Het gebrek aan beschermende maat
regelen, aan voortgang met het opstellen
van een voorlopige monumentenlijst en
aan een beschermend plan op basis van de
Wet ruimtelijke ordening zijn stevige tekort
komingen. Daarnaast is het niet ingesteld
hebben van een onafhankelijke en deskun
dige monumentencommissie en het niet
uitwerken van de monumentennota voor
de bescherming van het gebouwde erf
goed fnuikend gebleken. Het leidt er toe dat
plaatsing op de UNESCO-werelderfgoedlijst
niet aan de orde komt voor het jaar 2020.
En dat terwijl er nog steeds voldoende te
beschermen is!
Zo opende ons Koningspaar in 2013 een
route langs overblijfselen van suikerbran-
Een pilotproject, waarbij eigenaren een gun
stige restauratielening bij het NRF zouden
kunnen afsluiten, kwam niet van de grond.
Op Saba werden 'startnotities' geschreven,
waarbij keuzes samen hingen met condities
als eigendomssituatie, kans op financiering
uit een toekomstig revolving-fund, mogelijke
exploitatie van het object en ambities van
de eigenaar. Een eigenaar van een cottage
haakte af omdat hij geen duidelijkheid kreeg
over fiscale consequenties van zijn plannen.
Voor een andere eigenaar duurde het alle
maal te lang. Ook impulsen vanuit Neder
land door onder meer Stadsherstel Amster
dam, samen met het ministerie van OCW,
mochten niet baten. De indruk in Nederland
bestond uit het feit dat onvoldoende steun
werd gekregen van de zijde van de plaatse
lijke overheid.
De Sabaanse overheid heeft in 2011 ver
zocht om op de UNESCO Werelderfgoedlijst
te komen op grond van de bijzondere natuur
en de cultuurhistorische waarden. Die aan
vraag was echter zo onvolledig, dat in april
2013 aan René Caderius van Veen, die
sinds enkele jaren op Saba woont, door de
Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed verzocht
Saba 2010 'vastgesteld: ...overwegende
dat tot behoud van monumenten van
geschiedenis en kunst alsmede tot behoud
van het stadsgezicht het noodzakelijk is
voorschriften vast te stellen ter uitvoe
ring van de Monumentenlandsverordening
1989...'. De wettelijke basis vormt de
Monumentenwet Bes. Daar is het verder
bij gebleven. Saba heeft geen monumen-
tenraad, geen monumentenregister en der
halve ook geen verbod op sloop, omdat er
geen monumenten zijn aangewezen. Tot het
zo ver is, kan iedere eigenaar van een tra
ditionele houten cottage deze slopen om er
een betonnen of stenen woning met meer
dere bouwlagen voor in de plaats te bou
wen. Hoewel er regels zijn dat een gebouw
niet hoger mag zijn dan twee verdiepingen,
trekken de eilanders zich in de praktijk hier
niet veel van aan.
Het in Nederland succesvolle Nationaal
Restauratie Fonds (NRF) heeft gelden gere
serveerd voor Saba, oorspronkelijk een
bedrag van 1,25 miljoen euro. Door het ont
breken van aanvragen is een deel van deze
som besteed aan projecten op Bonaire,
zodat thans nog 750.000 euro beschikbaar
is voor initiatieven op Saba.
Frans Brugman publiceerde in 1995
een boek over de historie van de cot
tages op Saba. The monuments of
Saba. The Island of Saba, a Carib-
bean example' werd uitgegeven door
De Walburg pers en is tweedehands
via diverse websites te bestellen.
Het postkantoor, gebouwd in 1930 dat in de jaren '80 ook het toeristenbureau onder dak kreeg.
8 HEEMSCHUT juni 2014
