L
I1B
O
0
STERRENTOEKENNING
De inhoudelijke basis van dit onderzoek wordt gevormd door de analyse die Cor Wijn (adviseur erfgoedbeleid bij BMC)
maakte van het monumentenbeleid van gemeenten. Hij voerde deze analyse uit voor zijn boek 'De Culturele Stad', dat
begin 2014 zal verschijnen. Op basis hiervan ontwikkelde hij een classificatiemodel voor gemeentelijk monumentenbeleid.
Het model dient vooral als denkkader en hulpmiddel voor het ordenen, analyseren en vergelijken van monumentenbe
leid. Het maakt onderscheid in drie niveaus van gemeentelijk monumentenbeleid. In de uitkomsten van deze test vindt
u de sterrenclassificatie terug.
De eensterren classificatie bestaat uit een basisniveau van gemeentelijk erfgoedbeleid:
het stimuleren van het onderbrengen van (semi-)publieke functies in monumentale gebouwen;
het geven van informatie aan burgers via het ondersteunen van de jaarlijkse Open Monumentendag;
het handhaven en inspecteren tijdens en na bouwwerkzaamheden;
het hebben van een welstandsnota;
het hebben van een beschermd stads- of dorpsgezicht.
Voor een tweesterren beleid hanteert Wijn onder meer dat een gemeente moet zijn overgegaan tot:
het aanwijzen en beschermen van gemeentelijke monumenten;
het hanteren van een (digitaal) monumenteninformatiesysteem;
het gericht aandacht geven aan gevels in beschermde gezichten;
het projectmatig werken aan het behoud of herstel van waardevolle cultuurhistorie;
het definiëren van prioritaire gebieden;
het verplicht stellen van een bouwhistorische verkenning bij een aanvraag tot aanwijzing
van een monument of een substantiële wijziging van een monument.
Dit type beleid vraagt de nodige ambtelijke capaciteit en gaat daarom de mogelijkheden van
kleine gemeenten vaak te boven.
Het driesterren beleid kan worden omschreven als totaalbeleid. In deze benadering worden
alle beleidsmiddelen die de gemeente ter beschikking staan ingezet. Dit omvat naast de al
genoemde instrumenten onder andere:
het verfijnen van de beschermingssystematiek via het hanteren van waarderingskaarten;
het voluit hanteren van het ruimtelijke ordeningsinstrumentarium (bestemmingsplannen, steden-
-bouwkundige plannen, structuurschetsen) om cultuurhistorische waarden te beschermen;
het samenwerken en zo nodig ondersteunen van private beheer- en onderhoudsorganisa-
ties (stadsherstel, lokaal monumentenfonds).
Voor de Grote MonumentenGemeenteTest hebben wij uit het analysekader van Wijn een selectie
gemaakt van tien indicatoren die:
via internet te onderzoeken zijn;
het meest duiding geven waarin het gemeentelijke beleid verkeert.
Gebleken is dat deze quickscan ons een goed, snel en betrouwbaar inzicht biedt in een aantal
cruciale variabelen van het gemeentelijk monumentenbeleid.
De scores die wij aan de scan (vraag 11 tot en met 20) hebben verbonden zijn als volgt:
Een ster: 1 tot 4 positieve scores.
Twee sterren: 5 tot 8 positieve scores.
Drie sterren: 9 of 10 positieve scores.
Wij realiseren ons dat deze scores enigszins arbitrair zijn. Toch geven zij naar onze mening een
goede indruk van de staat van het monumentenbeleid in de betreffende gemeente.
DE BEST PRESTERENDE
GEMEENTEN
Alkmaar, Noord-Holland
Arnhem, Gelderland
Beverwijk, Noord-Holland
Bladel, Noord-Brabant
Breda, Noord-Brabant
Ede, Gelderland
Groningen, Groningen
Heerhugowaard, Noord-Holland
Nijmegen, Gelderland
Nuenen/Gerwen/Nederwetten, Noord-Brabant
Rhenen, Utrecht
DE MINST PRESTERENDE
GEMEENTEN
Almere, Flevoland
Goeree-Overflakkee, Zuid-Holland
Hollands Kroon, Noord-Holland
Kerkrade, Limburg
Littenseradeel, Friesland
Marum, Groningen
Menaldumadeel, Friesland
Noord-Beveland, Zeeland
Nuth, Limburg
Opsterland, Friesland
Rucphen, Noord-Brabant
Westland, Zuid-Holland
Zeewolde, Flevoland
DE BEST SCORENDE
PROVINCIES
1. Gelderland
2. Noord-Brabant
3. Utrecht
DE MINST SCORENDE
PROVINCIES
1. Flevoland
2. Drenthe
3. Zeeland
december 2013 HEEMSCHUT G3