Aan de rand van Joure ligt het park Heremastate. De familie
Vegelin van Claerbergen, die de state en het omvangrijke park van
1679 tot 1940 in bezit had, drukte eeuwenlang haar stempel op
de ontwikkelingsgeschiedenis van het monument. Het historische
verhaal van Heremastate omvat echter meer dan alleen een
eigendomsgeschiedenis.
Van formele contouren naar land
schappelijke vormen
Park Heremastate,
de historie verdient herstel
Els van der Laan en Willemieke Ottens
Het verhaal van de ontwikkeling omvat de
ontwikkeling van het park en de veranderde
relatie tot het dorp. Bovenal vertelt het over
de toonaangevende landmeters, architecten
en landschapsarchitecten die in verschil
lende fasen werkzaam zijn geweest aan
het park en huis. Een uitgebreide collectie
kaartmateriaal, schilderijen, schetsen en
beschrijvingen van werkzaamheden maakt
het mogelijk om de rijke geschiedenis van
Heremastate te reconstrueren.
De geschiedenis van de Heremastate begint
in de eerste helft van de zestiende eeuw,
wanneer een state op de plek van een verde
digingsschans werd gebouwd. In 1679 kwam
de state in bezit van de familie Vegelin van
Claerbergen. In de periode van 1680 tot 1735
werd rond het huis een grootschalig formeel
park aangelegd. Opvallende elementen uit
deze aanleg zijn het omvangrijke grand canal,
de lange oprijlaan, de positie van het huis en
de hoge berg, waarvan de hellingen volgens
de barokke vormentaal werden beplant. Het
huis zelf, dat volledig werd vernieuwd, ligt aan
de oostzijde van het park gepositioneerd en
kijkt uit op de spiegelvijver. Hierdoor ontstond
een tweedeling in het park, met enerzijds het
huis en de vijver en anderzijds, gescheiden
door de oprijlaan, de tuin met berg en omlig
gende gronden.
Dankzij de bewaard gebleven plattegronden
van landmeter en ontwerper Willem Loré
(1679-1744) kan een gedetailleerd beeld
gevormd worden van het ontwerp.
Het park met de indrukwekkende for
mele aanleg werd in de negentiende eeuw
getransformeerd tot een romantische land
schappelijke aanleg. Binnen het formele
ontwerp werden allereerst padenstructuren
in de vroege landschapsstijl ingepast. Bij
zonder zijn de kleine schetsjes, die hiervan
een prachtig beeld geven. Een volledige wij
ziging in landschapsstijl vond plaats vanaf
1832. Dankzij dagboekbeschrijvingen van
boomkwekerij Wybren Krijns (gelegen op
nabijgelegen gronden) kan een uniek beeld
geschetst worden van de werkzaamhe
den en invloed van landschapsarchitect
L.P. Roodbaard (1782-1851). Roodbaard
r-
I I I I 11
Zicht op de formele aanleg, schilderij uit ca. 1710.
12 HEEMSCHUT september 2013
