Bescherming noodzakelijk
Geschenkwoningen
Verschillende typen
Zweedse modelwoningen in Heijningen.
zijn van het bungalowtype, al dan niet voor
zien van een aangebouwde bijkeuken. Oos
tenrijk levert ook prefab woningen, maar dat
zijn meer zomerhuisjes. Daarmee komt het
totaal op 760 buitenlandse woningen.
Er is een voorkeur voor het in eigendom
geven van deze woningen; verhuren gebeurt
via de corporaties. De toekomstige eige
naars moesten bij plaatsing op eigen grond
maximaal ƒ1.000,- bijdragen. De stich-
tingskosten, bekend van een serie Zweedse
woningen bedragen omstreeks ƒ12.000,
inclusief grond. Dat is ongeveer de helft
goedkoper dan de stenen woningen, die de
Nederlandse overheid beschikbaar stelde.
Een heel bijzondere woning, geschonken
door de medewerkers van een Finse fabriek
Eklöf, zonder tussenkomst van een hulpor
ganisatie of regering, staat in Dreischor. Dit
is een houten bungalow met keuken, huis
kamer en twee slaapkamers, oorspronkelijk
ontwikkeld voor de markt in de Sovjet-Unie.
Heemschut vindt dat een aantal min of
meer intacte geschenkwoningen op locatie
hersteld en beschermd moet worden. Op
Schouwen-Duiveland zijn in 2005 door de
heemkundige vereniging samen met Heem
schut pogingen gedaan Noorse en Deense
watersnoodwoningen op de gemeentelijke
monumentenlijst te plaatsen, wat echter niet
is gelukt. Wel heeft de woningcorporatie de
woningen aangepast aan de moderne woon-
eisen, zodat ze nog geruime tijd mee kun
nen. Onlangs heeft de gemeente Moerdijk de
watersnood museumwoning in Heijningen op
Noorse woning museum 'De Meestoof'
St. Annaland, afkomstig van Stavenisse.
De Meestoof, woonkamer en keuken.
Vrij snel na de watersnoodramp van
1953 zijn door de Scandinavische landen
geschenkwoningen beschikbaar gesteld in
de vorm van bouwpakketten. De Noorse
prefab woningen uit Finmark, ontworpen
door Kurt Jorgensen en bedoeld voor ont
heemden tijdens de Tweede Wereldoor
log, waren onvoldoende geïsoleerd om de
strenge kou te doorstaan. Ze zijn echter
wel geschikt voor het veel mildere klimaat
in Nederland en kunnen meteen verscheept
worden. De houten prefab huizen moeten op
een tevoren aangelegde betonnen fundering
worden geplaatst. Nederlandse aannemers
voorzien de huizen van dakpannen, aan
sluitingen voor gas en water en schuurtjes.
De huizen zijn dubbelwandig met een isole
rende tussenlaag, vaak ook met vloerisola
tie en dubbele ramen. Op de begane grond
bevinden zich een halletje, zit- en eetkamer
en keuken. Er is ook een kelder en een dou
cheruimte, voor die tijd een luxe voorziening.
Op de verdieping zijn drie slaapkamers met
daarboven een zolder.
De overgrote meerderheid wordt gevormd
door Noorse en Zweedse geschenkwonin
gen (respectievelijk 225 en 237 stuks in ZW
Nederland). Daarna volgen Denemarken
en Finland met 64 en 13 woningen. Van
de Noorse en Zweedse woningen worden
meerdere typen geleverd, zowel met als
zonder verdieping, voor bewoning door 5 tot
9 personen. De Deense en Finse woningen
de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst.
Nu de verschillende typen nood- en ge
schenkwoningen in snel tempo verdwijnen
lijkt het zinvol om de overgebleven min of
meer originele exemplaren te registreren. Wij
doen daarom een oproep om het bestaan
van dit soort woningen bij Heemschut te
melden, liefst met foto. Uw berichten zien we
graag tegemoet via redactie@heemschut.nl
of via ons postadres (zie pagina 42).
Interessante websites op dit gebied zijn:
www.demeestoof.nl
www.watersnoodmuseum.nl
www.openluchtmuseum.nl
www.annol953.nl
juni 2013 I HEEMSCHUT 13
