Een urnenhof
Parochiekerken in Sittard
Heemschut signaleert in alle provincies
sluiting van kerkgebouwen en drei
gende leegstand. Het voorbeeld van
de Urnenkerk laat zien dat er creatieve
mogelijkheden zijn om te komen tot
herbestemming. Signaleert u leegstand
en achteruitgang of kent u een goed
voorbeeld van herbestemming? Mail ons
via info@heemschut.nl
Het interieurontwerp van de Urnenkerk.
kenhuis diverse keren doelwit van vandalen
geweest en zou een zeer actieve plaatselijke
actiegroep ten spijt volgens een wethouder
tot sloop gedoemd zijn, indien niet binnen
afzienbare tijd herbestemming mogelijk is.
Nog in gebruik is de door Jos Wielders in
1938 gebouwde kapel van het voormalige
Gemmaklooster op de Kollenberg. Maar
hoe lang zullen in deze kapel, waarin in
2000 de uitvaartdienst voor Toon Hermans
gehouden is, nog diensten gehouden wor
den? Diezelfde vraag mag men stellen bij
de monumentale kapel van het voormalige
dominicanessenklooster Sint-Agnetenberg.
Wat wordt het lot van deze kapel uit 1699-
1702, wanneer over enkele jaren de laatste
zusters uit het klooster zullen verdwijnen?
Op een steenworp van de Sittardse binnen
stad vinden we nog twee kloosterkapellen
die na lange leegstand om een praktische
oplossing vragen. In Geleen wacht de uit
1935 stammende paterskerk van het Hei
lig Hart van Jezus (architect P.A. Schols) al
sinds 1999 op herbestemming. In Munster-
geleen werd de rond 1910 door Johannes
Kayser gebouwde kapel van het klooster
Abshoven in 1995 getroffen door brand.
Nadat plaatselijke erfgoedorganisaties met
steun van Heemschut na een slependejuri-
dische procedure de status van rijksmonu
ment niet in de wacht hebben kunnen sle
pen, hebben ze samen met de gemeente
wel bereikt dat de eigenaar het exterieur
volledig in de oude staat herstelt en zoeken
alle betrokken partijen nu koortsachtig naar
een nieuwe invulling. Dat laatste is in ieder
geval wel gelukt bij het tegenover Neder-
kerk blijft een devotiekapel behouden en
aan de achterzijde heeft een uitvaartonder
neming onderdak gevonden. Het schip zelf
en enkele belendende ruimten worden
momenteel voor de nieuwe functie inge
richt. Op het voormalige priesterkoor zullen
rond een altaar in een corona urnenzuilen
(stéles) worden opgericht. Dergelijk zuilen
zijn straks in een bepaald patroon opge
steld en ook in het schip zelf te zien. Op
deze manier ontstaat een tegen weer en
wind beschermde serene laatste rustplaats
voor dierbaren. Inspiratie voor de herbe
stemming vond het Sittardse kerkbestuur in
de St. Josefkirche te Aken, die in 2006 als
columbarium werd ingericht. In Vlaanderen
is deze herbestemming inmiddels ook ont
dekt. De gerestaureerde oude Sint-Rochus-
kerk in Ulbeek (Wellen) bergt tegenwoordig
twintig grafkelders en een columbarium
voor 21 urnen. Dit initiatief werd beloond
met de Vlaamse Monumentenprijs 2012.
Drs. Guus Janssen is lid van de Commissie
Limburg van Heemschut.
In de wijk Baandert besloot men enkele
jaren geleden niet te wachten op het val
lende doek. In 2010 werd de kerk aan de
eredienst onttrokken in de wetenschap dat
een herbestemming zo goed als zeker was.
De Bernadettekerk, die in 1966 door Jozef
Fanchamps is gebouwd, zal in de eerste
helft van 2013 in gebruik genomen wor
den als urnenhof. Aan de voorzijde van de
lands eerste Basiliek gelegen Mariapark,
eveneens van architect Johannes Kayser
(1891-1903). Na grondige restauratie is het
beschikbaar voor bedevaartgangers, maar
ook voor passende culturele bijeenkomsten
en exposities.
De reductie van het aantal parochiekerken
is ook in Sittard niet meer te vermijden.
De uit 1954 stammende kerk van de wijk
Stadbroek werd in 1998 vanwege instabili
teit aan de eredienst onttrokken en in 2001
gesloopt. Onlangs werd in de wijk Ophoven
de kerk uit 1917-1918 en 1954 aan de ere
dienst onttrokken. Ook hier mag men vrezen
voor het scenario: leegstand-vandalisme-
sloop. In de nabij gelegen wijk Sanderbout
verkeert de Gemmakerk van de architecten
A. Boosten en H. Palmen (1952) in zwaar
weer: er is een negatieve exploitatie en wie
betaalt dan de kostbare reparatie van het
dak? Ook hier zal de kerk aan de eredienst
worden onttrokken en is wellicht een her
bestemming mogelijk in het kader van de
revisie van de gehele wijk.
De Gemmakerk in de wijk Sanderbout.
maart 2013 HEEMSCHUT 13
