Noord-Brabant
Verenigingen voor behoud 'Airey' flats Jeruzalem
Rijksmonument verliest vleugel
Tilburg. De achterzijde van de Airey-flats in de wijk Jeruzalem. Foto Heemschut Noord-Brabant
Tilburg - Erfgoedvereniging Heemschut,
Heemkunde Kring 'Tilboreh' en het Cuypers-
genootschap zetten zich gezamenlijk in voor
het behoud van met sloop bedreigde flats in de
Tilburgse wijk Jeruzalem. De flats aan de Caspar
Houbenstraat, de Twentestraat en de Velu-
westraat dateren uit de periode van vlak na de
Tweede Wereldoorlog. Ze zijn gebouwd volgens
het 'Airey' bouwsysteem.
De sloopplannen betreffen bovendien een
aantal laagbouwwoningen. Die zijn onderdeel
van het bijzondere stedenbouwkundig plan en
zijn van groot belang om de architectuur van
de wederopbouw zichtbaar te houden. De opzet
van de wijk met veel ruimte en groen is een
van de kenmerken voor de vroeg naoorlogse
periode.
De wijk werd ontworpen in 1949 en gebouwd
in 1953 door Nemavo met prefab-beton-
bouw. Kenmerkend is de zichtbaarheid van de
beton-systeemplaten aan de buitenzijde. Deze
wijze van bouwen volgens het Airey systeem
is alleen kort na de oorlog toegepast, om snel
de grote woningnood aan te kunnen pakken.
Het systeem is vernoemd naar de ontwerper,
Sir Edwin Airey. Overigens zijn in meer steden
dergelijke woonwijken gebouwd, met dezelfde
naam Jeruzalem.
Het belang van de cultuurhistorische waarde
van de wijk is deels onderkend doordat de
eengezinswoningen gerenoveerd worden. De
portiekflats dreigen te worden afgebroken en
ook de nog niet gerenoveerde laagbouw in de
Twentestraat staat op de nominatie voor sloop
Miriam van den Dries
Tilburg - Pension Mariëngaarde in Tilburg, in
1935 gebouwd door architect A.J. Kropholler,
gaat voor een deel tegen de vlakte om parkeer
gelegenheid te creëren. Het rijksmonumentale
pension aan de Burgemeester Damsstraat 15,
Tilburg, zal als de plannen doorgaan straks
de noordvleugel missen. HeemkundeKring
'Tilboreh', Erfgoedvereniging Heemschut en
stichting Het Cuypersgenootsehap slaan de
handen ineen om dit te voorkomen.
Mariëngaarde is een rijksmonument. De Rijks
dienst voor het Cultureel Erfgoed heeft al eer
der bezwaar aangetekend tegen varianten van
het sloopplan. Daardoor is het des te vreemder
dat Tilburg toch ruimte maakt voorsloop. In
eerste instantie voor appartementen op de
plaats van de noordvleugel. In een nieuwe
sloopvergunning gaat het erom parkeergele
genheid te bouwen. Heemschut, Cuypersge
nootsehap en Heemkundekring vinden het niet
correct erfgoed te slopen om een parkeerpro
bleem op te lossen.
Mariëngaarde is een ensemble van pension,
klooster en kapel. De vleugels van dit complex
zijn gebouwd rond een groene tuin. Sloopje
een vleugel, dan is er geen besloten hof meer.
Ook wordt de ensemblewaarde vernietigd
(pension, klooster en kapel) door het klooster
te slopen, daarmee valt ook een deel van de so
ciale geschiedenis weg. De zusters verzorgden
gefortuneerde ouden-van-dagen.
Miriam van den Dries
Tilburg. Mariëngaarde. De noordvleugel wordt
bedreigd door sloop. Foto Jack Janssen
mei 2012 Heemschut 7
