R'70 Het beeld van een weldadige moderne stedenbouw kantelde naar dat van een boosaardige technocratische machine die alles sloopte In het Oude Westen werd het Rotterdams buurtactivisme uitgevonden. In een door sloop bedreigde wijk realiseerden bewoners zich dat 'hun' stedelijk leven waardevol en het behouden waard was, ondanks de zeer slechte staat van woningen en straten. Bewoners lieten daarom een alternatief plan maken voor hun beruchte en levendige volkswijk. Het 'reconstructieplan Oude Westen' uit 1968 van architect Pietro Hammei leidde uiteindelijk tot een innovatief bestemmingsplan. Ten grondslag aan het plan lag de bestaande structuur, met een toegevoegde oost-west route, die het langgerekte 196-eeuwse patroon doorbrak. De nieuwbouwprojecten die op basis van dit plan in het Oude Westen zijn gerea liseerd zitten tussen de bestaande structuur en een nieuw programma. Zo staan aan de nieuwe oost-west route twee bouwblokken met gemengde voorzieningen en een unieke typologie. Het Asch van Wijekblok van bureau Quist uit 1979 heeft in de plint een school en andere buurtvoorzieningen. Woningen worden ontsloten vanaf een binnenstraat op het eerste niveau. Het andere gebouw, het Medisch Centrumblok van bureau VDL (Verster Dijkstra Loerakker) uit 1978, heeft dezelfde typologie, dit keer op een taps toelopend kavel en met een medisch centrum op de begane grond. Het Aseh van Wijekblok is in zijn architectoni sche uitwerking eenduidig en grootschalig. De gevel is opgebouwd uit vierkante blokken in donker baksteen op een glazige plint als basis. Het Medisch Centrumblok heeft daarentegen een meer hybride compositie, die monumentaal en vlak is aan het plein en geleed met bakste nen penanten aan de zijgevels. De binnenstraat van het Aseh van Wijekblok is onbenut en leeg, terwijl die van het Medisch Centrumblok oogt als een collectief paradijs, waar bewoners zich te buiten gaan aan planten, zitjes en ornamen ten. Waterproject Begin jaren '70 groeide ook de onvrede over het kille, zakelijke stadscentrum. Optimisme maakte plaats voor heimwee naar de intimiteit en her bergzaamheid van de vooroorlogse binnenstad. Dit leidde niet tot een structurele herziening van het Basisplan, maar wel tot een wijziging in de invulling van de bouwterreinen. Een aantal gerenommeerde architecten, zoals Jan Verhoe ven, Jan Hoogstad, Piet Blom, Jaap Bakema, Herman Herzberger en Dick Apon, de meesten gelieerd aan de Forumgroep, kregen van het gemeentecollege opdracht op een aantal lege plekken 'herbergzame' projecten te ontwerpen met wonen en stedelijke verblijfsruimte. Dit leidde ook tot hernieuwde belangstelling voor het historische water van Rotte, Haagse Veer en Leuvehaven. Dit was de aanleiding voor het 'Waterverband' van Jan Hoogstad, waarin een wandelprome nade van Hofplein tot Maas de verblijfskwaliteit van de Hollandse waterstad terug moest bren gen in Rotterdam. Het Waterverband is niet ge realiseerd, maar heeft wel aanleiding gegeven tot een aantal woningbouwprojecten langs het water. Het eerder genoemde Hofdijkprojeet van Jan Verhoeven is een stedelijk superblok met 584 woningen, pleinen en waterpleinen in één ingewikkeld blok gevat. De Jacobsplaats, van Aat van Tilburg bestaat uit een aantal stroken 26 Heemschut mei 2012 Steigers, arcades, schuine gevels en winkelruim ten aan het water vormen de Jacobsplaats van Aat van Tilburg. Meer informatie over R'70 met volledige deelonderzoeken is te vinden op de website: http://rottcrdom70.nl Smalle straten in de Rotterdamse wijk Oude Westen bleven door verzet van de bewoners van de volkswijk deels behouden. Het buurtactivisme was geboren. Later bleek door de bijna honderd procent sociale woningbouw een stapeling van problemen te ontstaan. Foto's DaF-architecten

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2012 | | pagina 28