Bedevaartgangers konden de lij
denscultuur rond het heilig kruis
en het heilig graf aanschouwen
Hoogcruts vanuit de lucht, na de brand. Foto Daniel Pietinkx
Dominicanessen kwamen er Franciscanen in
met een opleidingsinstituut. In 1960 werd het
een aantal jaren jeugdherberg en aansluitend,
tot 1974, een instituut voor de opvang van
gehandicapten.
Het nog steeds indrukwekkende complex werd
aansluitend verkocht aan een projectontwikke
laar. Bij een enorme, mysterieuze brand in 1979
ging het hele complex verloren. Door plunde
ringen in de weken na de brand restte slechts
een ruïne die in de laatste decennia steeds
verder verkruimelde. De elkaar opvolgende
eigenaren probeerden telkens bouwplannen
te ontwikkelen. De gemeente en monumen
tenorganisaties was de trieste situatie van dit
bijzondere monument een doorn in het oog.
Het Limburgs Landschap werd uiteindelijk, als
erkende monumentenorganisatie, gevraagd of
zij een poging tot behoud durft te wagen. Met
steun van de gemeente Eijsden-Margraten en
de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is
door Het Limburgs Landschap een eerste plan
gemaakt. Ook de provincie Limburg sloot daar
bij aan.
Aan het werk
Het is heel begrijpelijk dat de eerste reactie van
veel mensen is: wat kun je hier nog mee? Toch
is ook iedere voorbijganger onder de indruk en
wordt nieuwsgierig. De plek heeft een bepaalde
lading. Daarom heeft Het Limburgs Landschap
na uitgebreid overleg met overheden en vak
wereld besloten om deze stevige uitdaging aan
te gaan. De stichting realiseert zich terdege dat
ze in een zeer moeilijk traject gestapt is. Maar
Het Limburgs Landschap heeft er ervaring mee.
In de afgelopen 80 jaar van haar bestaan is
Kasteel Neercanne van bouwval tot toplocatie
gerestaureerd, Kasteel Arcen werd gerestau
reerd, de Volmolen te Vaals is volop in restaura
tie, de windmolen in Houthuizen werd her
bouwd en zo zijn er diverse andere voorbeelden
van bouwkundige meerjarenprojecten van Het
Limburgs Landschap aan te wijzen. Dus begint
deze particuliere stichting realistisch, maar vol
vertrouwen aan Hoogcruts.
In de afgelopen maanden is veel gebeurd. Aller
eerst is in het park al de ongewenste boomgroei
weggehaald, zodat er werkruimte kwam. Met
kleine graafmachines met verstevigde cabine
is de afgelopen maanden stukje bij beetje de
ruïne leeggehaald. Troep, puin en boomstobben,
het was één grote puinhoop bij Hoogcruts.
De gevel van Hoogcruts in de huidige staat.
Foto Het Limburgs Landschap, Edmond Staal
Detail van de gevel van Hoogcruts
Foto Het Limburgs Landschap, Edmond Staal
De gloriëtte is vrijwel even vervallen als de rest
van het kloosterterrein. Foto Het Limburgs Land
schap, Edmond Staal
mei 2012 Heemschut 23
i