Heel begrijpelijk dat de eerste
reactie van veel mensen is: wat
kun je hier nog mee?
Redding van een unieke, Limburgse kloosterruïne
Edmond Staal - Het Limburgs Landschap heeft eind vorig jaar de ruïne
gekocht van het ooit indrukwekkende klooster Hoogeruts bij Noorbeek in
Zuid-Limburg. Voor vele toeristen is het een nieuwsgierig makend com
plex. De streekbewoners betreuren al decennia de deplorabele toestand.
Het Limburgs Landschap wil hier een mysterieuze ruïne behouden.
VAN HET KLOOSTER RESTEREN slechts
de overwoekerde buitenmuren van het
ingestorte hoofdgebouw, dat verder vol ligt
met puin. Er tegenaan staan de trieste muur
restanten van de eeuwenoude kloosterkerk.
Het in 2011 nog dichtgegroeide kloosterpark
is omgeven door een grotendeels ingestorte
muur met een bouwvallige hoektoren, een
gloriëtte. Deze diende ooit als theepaviljoen.
Wie de puinhopen ziet, vraagt zich misschien
af waarom Het Limburgs Landschap zich inzet
voor deze ruïne?
In de 15e eeuw zag een herder hier een lichtend
kruis in de struiken. Het was zo indrukwekkend,
dat zelfs de schapen er voor knielden. Op die
plek werd een kapel gebouwd die zich aan het
eind van die eeuw ontwikkelde tot een klooster.
Het werd Hoog Kruis genoemd, oftewel Hoog-
cruts. Dat klooster werd opgezet door de paters
Sepulchrijnen, een orde die zich bezighield met
de verering van het heilig kruis en het heilig
graf van Christus. Het klooster werd als bede
vaartsoord heel belangrijk. Gelovigen kwamen
van heinde en ver. In die tijd kon men meestal
niet naar het echte Heilige Land om het graf
van Christus te bezoeken.
De kerk heeft ooit indrukwekkende afmetingen
gehad. Het aantal Sepulchrijnen was volgens de
archieven klein. Men denkt nu, dat in de ruime
kerk ooit vooral grote objecten en afbeeldingen
stonden. De bedevaartgangers konden zo de
lijdenseultuur rond het heilig kruis en het heilig
graf overtuigend aanschouwen.
Landhuis
Na de Franse revolutie in 1789 werd dat anders.
Limburg werd Frans grondgebied, het klooster
opgeheven en in 1798 geveild. Het rijke kerkin
terieur verdween. Het altaarstuk bijvoorbeeld
Bij Noorbeek in Limburg brandde in 1979 het
leegstaande Hoogeruts, een voormalig klooster
uit. Hier nog in volle glorie op een ongedateerde
foto. Foto Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
schijnt naar de kerk in Margraten te zijn ge
gaan, maar is aan het begin van de vorige eeuw
daar weer verdwenen. Er resten slechts enkele
wazige foto's van. De gebroeders Coenegracht
en de familie Bemelmans uit Maastricht koch
ten het complex en deelden het op. Bemelmans
verbouwde een deel tot landhuis en bracht het
nog steeds bestaande fronton met familiewa
pen aan. Na een hevige brand in 1870 werd het
geheel verbouwd tot woonhuis voor perma
nente bewoning. De kerk werd schuur.
In 1904 kwamen er weer religieuzen op Hoog
eruts, zusters Dominicanessen uit Frankrijk.
Zij verbouwden de schuren weer tot religi
euze ruimte, door er een scheidingsmuur in
te bouwen. De ene helft werd gebruikt voor
kloostereellen, ontvangstruimtes en een recre
atiezaal. De andere helft werd weer kerk. Het
complex maakte de opkomst, bloei en neergang
van het 'Rijke Roomsehe leven' mee. Na de
22 Heemschut mei 2012
Hoogeruts als geschiedenis
bewaard
