Gelderland
Aanvraag rijksstatus voor Zoma
Groesbeek - Heemschut heeft de staats
secretaris van OCW gevraagd om het Zoma-
eomplex aan de Spoorlaan in Groesbeek aan
te wijzen als rijksmonument. De voormalige
schoenzolenfabriek moet, in het kader van het
Centrumplan, wijken voor appartementen.
Acties tot behoud hebben politiek niets opge
leverd, de raadsfracties conformeren zich aan
het beleidsprogramma en daarin staat dat er
geen toekomst meer is voor dit icoon uit de
wederopbouwtijd. Het gebouw wordt als te
onderhoudsgevoelig gezien, er is aangedrongen
op een sloopvergunning.
Heemschut vindt, naar aanleiding van positieve
geluiden uit de samenleving, juist sloop een
vorm van kapitaalsvernietiging. Onderzocht
moet worden of het gebouw geschikt te maken
is voor bijvoorbeeld een jongerencentrum,
bibliotheek en centrum voor muziekonderwijs.
Op dit moment is het in gebruik bij een bloem-
kunstenaar en worden er regelmatig kunst
exposities gehouden.
Het Zoma-eomplex is in 1955-1956 gebouwd.
In de ogen van Heemschut voldoet het aan de
gewijzigde beleidsregels bij het in behande
ling nemen van besehermingsaanvragen voor
rijksmonumenten. Heemschut vindt het van
vergelijkbare kwaliteit als monumenten in
de top Honderd-lijst, die eerder door oud
minister Plasterk zijn aangewezen. De fabriek
is gebouwd op initiatief van de Dongense
schoenfabrikant Van Loon. In 1964 vond ver
koop plaats aan de firma Bause (fabrikant van
kinderschoenen) in het Duitse Kleef, in 1967
nam het personeel de Zoma over. In 2007 werd
verhuisd naar een nieuw industrieterrein. Merk-
sehoenenfabriek Van Bommel was jarenlang, tot
het faillissement van de Zoma in 2011, één van
de bekendste afnemers.
Heemschut voert samen actie met SIEGF
(Stichting Industrieel Erfgoed Gelderland en
Flevoland). Het Zoma-eomplex is gebouwd in
de stijl van de Delftse School. De driebeukige
fabriekshal met administratiekantoor heeft
een betonnen skeleteonstruetie met opvallend
gebogen dakspanten en ranke, stalen vensters
tussen de bakstenen gevels. Het ontwerp is
van architect Nierkens. Heemschut en SIEGF
spreken in hun aanvraag niet alleen van
cultuurhistorische- en architectuurhistorische
waarde, maar ook van zeldzaamheidswaarde.
Rob Lureman
Groesbeek. Een foto-impressie van exterieur en
interieur van de voormalige schoenzolenfabriek
Zoma. Foto's Guido Müskens
februari 2012 Heemschut 5