Met buitenplaatszone
timmeren aan de weg(h)
1
i
De provinciale commissie Utrecht schreef ter
gelegenheid van het Heemschut-eeuwfeest
een ideeënprijsvraag uit voor een eigentijdse
invulling van een van de vakken van de Wegh
der Weegen, het aan Jacob van Campen toe
geschreven ontwerp van internationale allure
voor een directe verbinding tussen Utrecht en
Amersfoort. De jury selecteerde uit 27 in
zendingen zes genomineerden. Op 9 februari
-in het jaar van de historische buitenplaats-
zijn de winnaars bekendgemaakt op buiten
plaats Oud-Zandbergen aan de Amersfoort-
seweg in Zeist.
De 'Wegh der Weegen' is de Amersfoortseweg
tussen de Bilt en Amersfoort. Dit uit 1649
daterend ontwerp voorziet in 24 vakken van
cirea 400 x 400 meter, aan weerszijden van
een kaarsrechte, 60 meter brede weg met een
lengte van meer dan 10 kilometer. Op elk der
vakken was een nieuw te stichten buitenplaats
gedacht. De ideeënprijsvraag richt zich op de
plaats waar het 17de eeuwse concept het meest
lijkt te zijn aangetast, de aansluiting van de Van
Weerden Poelmanlaan en de Richelleweg op
de N237 bij de kern Soesterberg. Praktiserende
dan wel studerende stedenbouwkundigen,
landschapsarchitecten, architectuurhistoriei
en historische geografen is gevraagd om een
eigentijdse invulling te bedenken, geïnspireerd
op het oorspronkelijke ontwerp.
De jury met Mariëtte Pennarts (gedeputeerde
en voorzitter), dr. Jaap Evert Abrahamse
(arehiteetuurhistoricus) ir. Jos J. Cuijpers
(stedenbouwkundige) en ir. Joof Tummers (land
schapsarchitect) beoordeelden de inzendingen
aan de hand van enkele aandachtspunten. Uit
gangspunt was dat de feitelijke opgave ideeën
voor een eigentijdse invulling van een goed
gedocumenteerde (cultuur)historisehe context
genereert.
Nu de aandacht voor de ruimtelijke inrichting
van ons land van het rijksniveau naar het
regionale niveau wordt overgedragen, blijkt
een bijzondere taak voor de provincie te zijn
weggelegd bij het interpreteren en borgen van
de cultuurhistorische context. De nieuw op te
stellen provinciale structuurvisie zal daarvan
ah
i
De provincie Utrecht heeft onlangs op de Amersfoortseweg het kunstwerk 'Wegh der Wegen'
geplaatst, ter gelegenheid van de reconstructie van de N237. Robbie Kammeijer
de eerste proeve moeten leveren. Dat is dan
ook in het bijzonder voor de Amersfoort
seweg het geval. Geen van de drie aanliggende
gemeenten (Amersfoort, Soest en Zeist) is
immers exclusief eigenaar van deze Wegh der
Weegen. Het is dan ook aan de provincie om
hierin het voortouw te nemen.
In het boek 'Wegh der Weegen' (zie Heemschut
december 2011) wordt uitgebreid beschreven
hoe de weg is ontworpen en wat daarna
gebeurde. In de ideeënprijsvraag gaat het er
om de uitkomsten van een realistische
interventie te enten op die historische
inventarisatie. Die opgave is nieuw voor
Nederlandse begrippen. Kritisch punt, ook
bij de genomineerde zes deelnemers, ligt bij
de creativiteit in de vertaalslag van inven
tarisatie naar interventie. Frappant is dat de
inzenders het accent bij de oplossing van het
gestelde probleem verschillend leggen. Soms
staat de vormgeving van het mobiliteitsaspect
voorop, bij anderen gaat het om de leesbaar
heid van het landschappelijk systeem en er zijn
inzendingen die het herinterpreteren van de
(cultuur)historisehe context tot hoofdthema
verheffen.
In een deel van de 27 plannen mist de jury
diepgang: het eollageachtig goochelen
(googelen) met referentiebeelden neigt tot fal
sificatie in plaats van interpretatie. Daarnaast
valt de jury het gemak op waarmee bij bijna
alle inzendingen met eigentijdse presenta
tietechnieken wordt omgegaan. De jury kiest
uit de zes genomineerden drie inzendingen
die voor een prijs in aanmerking komen. In
alfabetische volgorde zijn de genomineerden:
Joost Koek, met Wegen der Wegh; Plein06,
met In 4 fases terug en vooruit; Pouderoyen
Compagnons, met Knoop op de Weg; SCHEP
Design/ Frits van Loon en Akke Bink, met Wegh
der Weegen; Veenstra Rrog, met VakWerk 2011
en Vibeke Seheffener en Mathieu Derckx, met
Landgoed Heidelust.
Na 9 februari worden de genomineerde
inzendingen, samen met andere interessante
ontwerpen tentoongesteld op diverse locaties
in Utrecht. Deze exposities sluiten aan op het
themajaar van de historische buitenplaats.
Martha de Wit
ma
februari 2012 Heemschut 29
L<S
•V'
VPI
WWi1' .s-i;
■iv
M
S »v
a*. i»
provincie Utrecht
