Mmmm Tijdens de 16DE en 17DE eeuw was het gewoonte om te begraven in of rond de kerk. In de 18de eeuw kwam, in verband met ruimte en om hygiënische redenen, steeds meer verzet tegen deze vorm van begraven. In de tweede helft van de achttiende eeuw ontstonden vervolgens initiatieven om iets aan de situatie te doen, de buitenbegraafplaats kwam op. Er zijn twee buitenbegraafplaatsen die de naam Ter Navolging' dragen, één in Seheveningen en die in Tiel. Deze twee nieuwe mogelijkheden met betrekking tot begraven ontstonden onafhankelijk van elkaar. Beide bedenkers, mr. A. Perrenot en mr. J.D. van Leeuwen, streefden hetzelfde doel na: niet langer op onhygiënische wijze in kerken en steden begraven. Prijsvraag De historische begraafplaats Ter Navolging' te Seheveningen dateert van 1780. Toen nam mr. Abraham Perrenot het initiatief om in de duinen een begraafplaats aan te leggen. Begraafplaats 'Ter Navolging' in Tiel ontstond naar aanleiding van een wedstrijd. In 1783 schreef het Zeeuws Genootschap der Weten schappen te Vlissingen een prijsvraag uit met als onderwerp: Omdat bewezen is dat het begraven binnen steden en kerken schadelijk voor de levenden is, wat zijn de beste mid delen om dit ongemak te voorkomenEén van de twee bekroonde inzendingen was van mr. Johan Diderik van Leeuwen, Tielenaar en Patriot, die zijn betoog eindigde met de uit spraak 'Salus publica suprema lex esto!' (Laat het algemeen welzijn de hoogste wet zijn!). De winnende oplossing van Van Leeuwen was om (buiten)begraafplaatsen aan te leggen, buiten de stadsmuren en daarmee dus het begraven buiten de stad te bevorderen. J.D. van Leeuwen richtte samen met A.H. van Eek in september 1785 het begraafgenootschap Ter Navolging' op. Het doel van dit genoot schap was, om zo'n buitenbegraafplaats aan te leggen. In november 1785 werd een verzoek voor aanleg ingediend en in maart 1786 werd toestemming verleend. De zaak werd voort varend aangepakt, want al in december van dat jaar kon Wilhelmina Claszen hier als eerste worden begraven. Orangisten en de Patriotten Omdat veel Patriotten lid waren van het genootschap, stond de begraafplaats ook bekend als het Patriottisch Kerkhof. Onterecht, want ook aanhangers van andere stromingen waren lid van het genootschap. Uit de geschie denis blijkt, dat de begraafplaats geleden heeft onder de ongeregeldheden tussen de Oran gisten en de Patriotten. De begraafplaats werd verwoest en het hekwerk moest het ontgelden. In 1857 werd de begraafplaats uitgebreid naar ontwerp van de landschapsarchitect K.G. Zocher uit Utrecht. Daarbij werd ook de toegang verplaatst van de Stationsweg naar de Lingedijk. Door stadsuitbreidingen en de ingebruikname van het station kwam de begraafplaats binnen de bebouwde omgeving van Tiel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft de begraafplaats, ondanks het vele oorlogsgeweld in Tiel, niet veel geleden. Wel zijn er nog kogelgaten te vinden in de zinken ontluchting van een grafmonument. Ook het baarhuisje werd beschadigd. In januari 1965 kwam de begraafplaats in handen van de gemeente. Het deel ten zuiden van het hoofdpad werd in 1970 gesloten verklaard, het deel ter noorden daarvan is tot ongeveer 1985 nog gebruikt voor bijzettingen. Uitgifte van nieuwe graven is in 1986 gestopt en de gehele begraafplaats is (op bijzettingen na) gesloten. In 1989 werd de begraafplaats rijksmonument. Om planologische redenen (zoals het verleggen van de doorgaande weg) werd er in de jaren negentig door de gemeente, ondanks de monumentenstatus, toch begonnen met ruiming van een deel van de graven. Deze ruiming betrof het voorste gedeelte, aan de Stationsweg. Dit was de directe aanleiding voor de oprichting in 1998 van de Stichting tot Behoud van Historische Begraafplaatsen in Tiel en Omstreken. Met als doel de zwaar vervallen begraafplaats te herstellen. Op dit vlak is intussen het nodige aangepakt. J. Oldenburg is bestuurslid van de Stichting tot Behoud van Historische Begraafplaatsen in Tiel en omgeving. Detail van een zinken ontluchting. Een gerestaureerd grafmonumentje. Overzicht van de begraafplaats. NE Een zinken ontluchting met kogelgaten. februari 2012 Heemschut 21 'Zs

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2012 | | pagina 23