Piet Arp- Het Haarlemse Cavex
terrein, aan de rivier Het Spaarne, is
al vele jaren een groot strijdpunt in
Haarlem. Samen met een project
ontwikkelaar wilde de gemeente
hier een nieuw luxe stadswijkje, pal
bij het centrum en aan de rivier
bouwen. Bijzondere bedrijfsge
bouwen dienen te verdwijnen, op
misschien de schoorsteen na.
Het Cavexterrein in het verleden als bouwmaterialenbedrijf en rechts
de oorspronkelijke molen De Adriaan. Foto Historisch archief Haarlem.
Het Cavexterrein in recenter jaren. De schoorsteen
bleef, de bedrijfsbebouwing is vervangen. En de molen
is 65 jaar na een vernietigende brand alsnog herbouwd
in 2002. Foto Heemschut
HENK VIJN, onder heel veel meer een van
de initiatiefnemers om de ernaast staande
molen De Adriaan te laten herbouwen, knokt
al minstens tien jaar voor het behoud van het
bijzondere industrieterrein.
Even heeft hij de wind in de rug, nu de pro
jectontwikkelaar, De Principaal, geen mogelijk
heden meer ziet de strook grond waar Cavex
deel van uit maakt, een nieuwe bestemming
te geven. Daarmee is het pleit nog lang niet
gewonnen, aldus Vijn. Hij heeft met steun van
tal van historische en andere organisaties op
het terrein van het cultureel erfgoed al voor
elkaar gekregen dat de fabrieksschoorsteen een
gemeentelijke beschermde status krijgt. Volgens
de stichting Fabrieksschoorstenen (STIF) is deze
schoorsteen waarschijnlijk de oudste vierkante
fabrieksschoorsteen van ons land, gebouwd
ergens omstreeks 1860 voor een stoomee-
mentfabriek. Vierkante schoorstenen zijn altijd
al zeldzaam geweest, nu zijn er nauwelijks
nog gave exemplaren over. STIF vindt dat de
Haarlemse schoorsteen rijksmonument moet
worden.
Voor Vijn is daarmee de kous niet af. De toren
staat ingebouwd in bedrijfsgebouwen, tot
recent in gebruik bij een tandartsproduetenfa-
briek. Die te slopen, maar nog redelijk moderne
bedrijfsgebouwen zouden eveneens bewaard
moeten blijven om de industriële uitstra
ling te benadrukken; ze zouden een functie
verdienen in de horeca, vindt Vijn. Hij krijgt wat
dit betreft bijval van opnieuw veel regionale
en landelijke organisaties. Heemschut Noord-
Holland heeft gepleit voor behoud van de
schoorsteen, maar vindt de loodsen niet direct
behoudenswaardig.
Voor Vijn is het een uitgemaakte zaak dat de
omgeving van de molen, waar het Cavex-ter-
rein direct deel van uitmaakt, ontwikkeld zou
moeten worden in de recreatieve sfeer. 'Een
restaurantfunetie zou het hier geweldig doen,
met zicht op Het Spaarne', zegt hij al jaren.
Daarnaast wil hij, bij het Cavex-terrein, een
stadshaven laten aanleggen voor passerende
plezierjachten. 'Goed voor de stad', betoogt
de Haarlemmer ook al jaren. Hij bestookt het
stadhuis met zijn ontwerpen, en in het laatste
plan van De Principaal was zelfs ook ruimte
vrijgehouden voor de haven. Vijn was daar niet
tevreden mee, maar het was een begin.
Nu gaat het echter vooral om de schoorsteen
en de bedrijfsgebouwen, vindt Vijn. 'De schoor
steen is zo uniek, die moeten we voor de stad
behouden. En dan kunnen de andere gebouwen
niet zomaar verdwijnen.'
februari 2012 Heemschut 19
Cavex
Haarlem
misschien
behouden
