Wanneer zich bij een historische
woonboerderij een Vlaamse of
karakteristieke schuur bevindt,
mag de eigenaar van geluk
spreken.
Indien deze karakteristieke schuur monument
of cultuurhistorisch waardevol is, mag er een
economische drager worden gezocht om deze
schuur in stand te houden. Omdat dit bij deze
schuren altijd gebruikelijk was, kunnen zij zelfs
worden verplaatst. Restauratie van een Vlaamse
schuur om deze vervolgens alleen te mogen
gebruiken voor berging is uit economisch
opzicht geen optie. Hergebruik als woning,
kleinschalig kantoor of atelier is als economische
drager wel een erg goede optie. Om de schuur
in stand te houden, is de status van gemeente
lijk monument welbeschouwd een must. Er kan
dan op worden toegezien dat het monumentale
karakter behouden blijft, ondanks de aanpas
singen voor hergebruik.
Wanneer zich bij een historische woonboerderij
een Vlaamse of karakteristieke schuur bevindt,
mag de eigenaar van geluk spreken. Overigens
zijn er ook gemeenten die een karakteristieke
schuur geheel of gedeeltelijk laten afbreken om
te voldoen aan het bestemmingsplan dat bepaalt
dat er niet meer dan 100 m2 aan bijgebouwen
mag zijn. Gedogen is dus niet altijd aan de orde.
Zodra de eigenaar bij zijn boerderij een passende
schuur wil bouwen of een lelijke schuur wil
vervangen, botst hij op het bestemmingsplan.
De totale oppervlakte van de bijgebouwen mag
niet meer zijn dan 100 m2 en de nokhoogte niet
meer dan 5,50 of 6 meter. Als er ook nog een
oud bakhuis staat van wellicht 15 m2, dan blijft
er voor de schuur niet meer dan 85 m2 over.
Mede door de hoogtebeperking kan er geen
sprake meer zijn van een bijpassende schuur en
al helemaal niet van een nieuwe of verplaatste
Vlaamse schuur.
Vertraging
Een van de meest wonderlijke zaken in de
toepassing van regelgeving bij gemeenten is ver
traging. Voor de hand liggende mogelijkheden in
bestemmingsplannen en in provinciale regelge
ving worden niet benut, simpelweg omdat daar
geen kennis over bestaat. Om daar doorheen te
breken moet je een erg goede bouwjurist zijn,
met een lange adem.
Er staat namelijk in de nieuwe Wet Algemene
Bepalingen Omgevingsreeht (Wabo) een afwij
kingsmogelijkheid 'middels een omgevingsver
gunning met ruimtelijke onderbouwing'. Dit
betekent dat wanneer een goed bouwplan niet
past binnen het bestemmingsplan, het College
een Omgevingsvergunning voor 'planologisch
strijdig gebruik' mag verlenen. Dit kan alleen
als die activiteit niet in strijd is met een goede
ruimtelijke ordening (art.2.12 lid 1 onder a sub
3 Wabo). Waar het hier gaat om het verbeteren
van erfgoed en landschap is er geen enkele
reden de vergunning te weigeren voor het
bouwen van een karakteristiek, traditioneel
bijgebouw.
Voordatje als aanvrager medewerking krijgt
moetje ten minste een jaar knokken en een
lange financiële aanloop kunnen nemen.
Nog steeds worden prachtige kansen voor het
aanzien van de boerderijen, hun erf en het land
schap geblokkeerd.
Pleidooi
Financieel hoeft de boerderij als gemeentelijk
monument voor een gemeente geen probleem te
zijn. De mogelijkheden voor restauratiesubsidies
zijn verwaarloosbaar. De monumentenstatus
biedt de eigenaren al zoveel andere voordelen,
dat financiële ondersteuning voor instandhou
ding niet nodig is. Het enige zou nog kunnen zijn
een financiële ondersteuning voor het vervangen
van een rieten dak in combinatie met de huidige
mogelijkheden tot brandpreventie. Een nuttige
tegemoetkoming is ook een gratis abonnement
op de diensten van de Monumentenwaeht.
Heemschut Noord-Brabant pleit er met klem
voor alle boerderijen en hun bijgebouwen te
screenen om de waardevolle panden de status
van gemeentelijk monument te geven. Bij het
maken van een adequate gemeentelijke CHW-
kaart zal toch al onderzoek moeten worden
uitgevoerd.
H.J.J. Oome is architect. Dit artikel kwam tot
stand met de inbreng van drs. Elke de Rooij,
drs. Miriam van den Dries, ir. Judith Toebast en
Tom van Eekelen van de provinciale commissie
Noord-Brabant van Eleemschut.
Slecht voorbeeld van een nieuwe 'boerenschuur'.
Deze zou volgens het bestemmingsplan bij de
woonboerderij van pagina 17 passen.
Interieur van een cultuurhistorisch waardevolle
boerderij, herbestemd als woning in 2009. Geen
monument. Deur links is bestaand, twee meter
hoog. De deur rechts is nieuw en 2,30 meter hoog.
Van ontheffing wilde de gemeente niets weten.
Vlaamse schuur uit laatste kwart 19de eeuw in
de Baronie van Breda. Bij de hoekbaander loopt
het dak op, ten behoeve van een hoge inrit.
18 Heemschut februari 2012
