t mm VOORSTONDEN Beter In het geval van herbestemming en revalidatie staat bij Hoogenberk voorop dat het karakter en de leeftijd van het gebouw behouden blijven. Dat betekent volgens hem dat je niet alles als nieuwbouw aflevert, zoals bij de regu liere restauraties. Hoogenberk stelde daar voor zes criteria op. Het gaat er dan niet om, alle onderdelen van het gebouw of complex tegen elke prijs volledig te restaureren, maar de bouwstijl en de uitstraling te behouden. Daarmee wordt een revitalisering van de woonomgeving verkregen. Het is goed mogelijk dat latere toevoegingen worden verwijderd, terwijl eerder gesloopte onderdelen weer terug worden gebracht. Literatuur HARMONISCHE ARCHITECTUUR Hans Ibelings, Heen Montijn en Egbert Hoogenberk: Harmonische archi tectuur- bouwen voor de lange duur. In voorbereiding. Hans Ibelings en Vineent van Rossem, 2010. De nieuwe traditie, continuïteit en vernieuwing in de Nederlandse architectuur. Joosje van Dam Et Egbert Hoogenberk. Havezathe Voor stonden. Vijf eeuwen bewoners en wat zij ons nalieten. Kloostercomplex Het Wijchense kloostergebouw Tienakker van de Francis canessen uit 1854 is met de omgeving tussen 2001 en 2009 getransformeerd tot woongebied 'Kloosterpark'. Het gemeentelijk monument bevat negen appartementen. In de kloostertuin zijn twee appartementcomplexen met 36 wooneenheden geplaatst, de voormalige kloosterboerderij biedt plaats aan drie woningen. Nieuw-Amelisweerd Een van de mooiste buitenplaatsen in Utrecht is Nieuw Amelis- weerd bij Bunnik. In 1224 bouwde ridder Amelius een ridder hofstad, na zijn dood in drie delen opgesplitst. Eén kreeg de naam Nieuw-Amelisweerd. In het rampjaar 1672 werd het zwaar beschadigd en kwam na enige tijd in het bezit van de familie Van Utenhove, die hier in 1682 het huidige landhuis bouwde. Lodewijk Napoleon wilde er, samen met Oud-Amelisweerd zijn residentie vestigen. Hij kreeg de tijd niet en in 1811 in handen van Bosch van Drakesteyn, burgemeester van Utrecht. In 1964 verkochten de erfgenamen aan de gemeente, waarna het leegstaande buiten uiteindelijk werd gekraakt door de bewonersgroep 'Stichting Leefgemeenschap Nieuw Amelisweerd'. De leefgemeenschap liet het gebouw en het interieur intact; in 1978 besloot de gemeente tot herstel. De leefgemeenschap bewoont sinds 1984 zeventien wooneenheden, met behoud van het karakteristieke interieur. Terugrestaureren naar de oorspronkelijke staat, zoals Pierre Cuypers dit dacht te doen, is daarbij niet het streven. Noodzakelijke toevoegingen dienen echter wel verantwoord te gebeuren, op basis van bouwhistorisch onderzoek. Een laatste voorbeeld is het roemruchte bad paviljoen in Domburg (Z), dat door de langdu rige acties van Heemschut en dankzij com promissen over en weer, behouden is gebleven en, voorzien van aangepaste nieuwbouw, een nieuw leven kon beginnen. Overigens bestaat zelfs bij deze (meer tradi tionele) benadering het gevaar dat te gemak kelijk wordt toegegeven aan de neiging om te slopen. Vaak dringen projectontwikkelaars hier op aan. Ook bij projecten, uitgevoerd door het bureau Harmonische Architectuur komt dit wel voor. Vaak staat de architect dan voor een voldongen feit; de opdrachtgever heeft de sloopvergunning of de aanpassing van het bestemmingsplan al op zak. Als argument om te slopen worden geregeld te hoge verbouwingskosten aangevoerd. Sloop en nieuwbouw zijn, alles meegerekend, doorgaans kostbaarder dan de verbouwing voor een nieuwe bestemming. De nieuwe monu mentenwet (MoMo) gaat ook meer uit van de ruimtelijke ordening en de culturele waarde van het gebouw in zijn omgeving. Wij willen niet meer alleen de individuele monumentale parels behouden, maar deze blijvend in hun context van de omgeving plaatsen. Niet voor niets werden stads- en dorpsgezichten als geheel beschermd, om deze voor ons nageslacht te bewaren. Willem Heijbroek is redacteur van Heemschut magazine. 12 Heemschut februari 2012 De nieuwe traditie Continuïteit en vernieuwing (n de Nederlandse Architectuur The new tradition Continuity and renewal in Dutch architecture HiincZittb'e

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2012 | | pagina 14