Voorbeeld van verslaglegging en aanbeveling
Gemaal 't Hooft van Benthuizen
in Puttershoek 1870
Wij moeten met de overheid aan tafel zitten
op het moment dat de beslissingen over het
cultureel erfgoed genomen worden
Bewaker
Ook Heemschut heeft met die vernieuwingen te maken. Vele
malen heeft Heemschut de afgelopen honderd jaar op het laatste
moment sloop of aantasting kunnen voorkomen door bezwaar te
maken of via wettelijke middelen sloop aan te vechten. Dat ligt
nu anders. Gemeenten dienen hun erfgoedbeleid vast te leggen in
hun ruimtelijke plannen, dus ook in de bestemmingsplannen. Als
die eenmaal vastgesteld zijn (elke tien jaar opnieuw) is bezwaar
maken niet meer mogelijk.
Heemschut moet dus proactief optreden: bewaken dat de
gemeenten een goed cultureel erfgoedbeleid voeren en dat ze dat
beleid ook gedegen verankeren in hun bestemmingsplannen.
Dat vraagt om een nieuwe werkwijze: Heemschut moet goede
contacten bij de gemeenten hebben en altijd betrokken worden
in de voorbereiding van ruimtelijke plannen. Wij moeten met de
overheid aan tafel zitten op het moment dat de beslissingen
over het cultureel erfgoed genomen worden.
Voor die nieuwe aanpak heeft Heemschut all veel kennis en
ervaring in huis. Vaak is die echter alleen op provinciaal niveau
beschikbaar. Zo heeft de ene provinciale commissie van Heem
schut een specialist in buitenplaatsen, de ander een voor waterto
rens, een derde heeft iemand binnen de gelederen die alles weet
van oude verdedigingslinies. Deze specialisten moeten ook in
andere provincies hun kennis kunnen leveren, zodat Heemschut
nog professioneler en gecoördineerd haar belangrijke taak kan
verrichten.
De uitwerking hiervan zal de komende tijd op de agenda van het
College van Technische Adviseurs staan. Ook vanuit het bestuur
zullen voorstellen komen om Heemschut te profileren als de
meest vooraanstaande en gezaghebbende erfgoedorganisatie van
ons land.
oktober 2011 Heemschut 27
Gemaal 't Hooft van Benthuizen, in vervallen staat in Puttershoek.
Afgelopen zomer heeft de eigenaar een sloopvergunning aangevraagd.
Onder anderen de Vrienden van 't Hooft verzetten zich daartegen.
Aanleiding
Dit verslag is gemaakt naar aanlei
ding van een melding door de heer
B. Klein uit 's Gravendeel omtrent
de slechte staat van dit niet als
monument geïnventariseerde en/of
geclassificeerde industriële gebouw.
Huidige toestand
Het is een goed en sterk gebouwd
gemaal, dat door verwaarlozing
dreigt te vervallen tot een ruïne. Het
muurwerk ziet er gaaf uit. Houten
delen en vooral de daklijsten, gaan
sterk achteruit. Er zijn geen gaten in
het dak vanaf de weg te zien. Het is
niet duidelijk of de spanten nog in
een redelijke staat verkeren, maar
er zijn geen zakkingen te zien. Veel
ramen zijn open of, aan de voorzijde,
dichtgetimmerd, het pand is dus
zeker niet wind- en waterdicht.
Waardering
Het is een waardevol monument,
niet alleen als voorbeeld van een
industrieel gebouw, maar ook als
waterstaatkundig object. De ligging
op de Molendijk met de watergangen
voor en achter verankert het gebouw
in het landschap. Het ligt op de
grens van het dorp, alleen de molen
staat nog buiten de watergang.
Het gebouw bestaat uit drie volumes:
het middenvolume is zes traveeën
breed, de twee iets terug liggende
zijvolumes zijn drie traveeën breed.
Lisenen accentueren de traveeën,
waarbij de lisenen op de begane
grond zijn uitgevoerd als witgestucte
pilasters, terwijl op de verdieping
de spaarvelden wit zijn gepleisterd
tussen de bakstenen lisenen. De
raampartijen op de begane grond
hebben gebogen strekken met
daaronder in wit pleisterwerk een
gebogen accentlijn van de ramen.
De grote zadeldaken hebben rijk
versierde houten dakranden. Een
aantal vensters heeft gietijzeren
traceringen. Het is niet duidelijk of
de ramen op de verdieping van de
middenpartij origineel zijn.
Gebiedskenmerken
Het gemaal ligt achter een karak
teristieke dijkbebouwing met 18de
en 19de eeuwse gebouwen, meest
van agrarische oorsprong. Aan de
dijk rechts van het gemaal ligt een
grote boerderij met daartussen een
moderne, maar passende schuur.
Rondom de T-kruising van de
Maasdamsedijk met de Molen
dijk staan mooie panden, meest
boerderijen. Sommigen zijn wat
'opgepimpt', maar het buurtje is
redelijk gaaf.
Het buurtje langs de dijk vormt
met de molen en het gemaal een
karakteristiek ensemble, dat vrijwel
ongeschonden is.
Aanbevelingen
Contact opnemen met de gemeente
Binnenmaas, waartoe Puttershoek
behoort. Hen het belang van het
behoud van het hele ensemble
laten zien, waarin het gemaal een
hoofdrol speelt. Het vervangen
van dit gemaal door een moderne
hoogbouw devalueert de waarde
van het ensemble.
Het bestemmingsplan voor dit
gebied bespreken en informeren
wat de plannen van de gemeente
hier zijn. Informeren wat de
projectontwikkelaar daar wil
neerzetten en, indien nodig, met
de gemeente bespreken of er
mogelijkheden zijn om de ontwik
kelaar op een ander project te
compenseren.
Met de gemeente alternatieven
voor herbestemming bespreken en
verzoeken om voor een volgend
gesprek ook de projectontwikkelaar
uit te nodigen.
