H
Onmisbaar voor restauratie en exploitatie stoomgemaal
Jan Reijnen - Zonder de inbreng van de vrijwilligers van het stoomge
maal 'De Tuut' in Appeltern zou dit bijzondere en complete stoomgemaal
nooit zo goed behouden zijn gebleven. Zonder diezelfde vrijwilligers zou
de opleiding tot machinist van stoommachines geheel uit Nederland zijn
verdwenen. Vrijwilliger Jan Reijnen breekt een lans voor deze groep werkers
op de achtergrond.
De destijds nieuwe stichting
Stoomgemaal 'De Tuut'
(1916-1919) werd gebouwd
op de Appelternse sluis in
het stroomgebied Nieuwe
Wetering. Het is inmiddels
het laatste overgebleven
stoomgemaal in het Land
van Maas en Waal.
Foto's Jan Reijnen, stichting
Baet en Borgh
Baet en Borgh werd in 1984 eigenaar
van het stoomgemaal De Tuut, nadat Pol
der-district Groot Moos on l/l/ao/een nieuw
magazijn met werkplaats bij haar kantoor in
Druten had gebouwd. Het stoomgemaal, dat
vanaf 1967 nog slechts een bijrol als magazijn
en werkplaats vervulde, kon worden afgesto
ten. Baet en Borgh werd door deze transactie
eigenaar van een middelgroot stoomgemaal
met een capaciteit van 440 kubieke meter
water per minuut bij vier meter opvoerhoogte.
De Tuut beschikte over een spuisluis, een
maehinezaal met twee gelijkstroomstoom-
maehines met daaraan gekoppeld de beide
centrifugaalpompen, een ketelhuis met drie
ingemetselde stoomketels met oververhitters,
compleet in een ketelbatterij, een te herbou
wen schoorsteen en een in vervallen staat
verkerende kolenloods van 200 vierkante meter.
Niet overgedragen werden beide dienstwonin
gen. Die waren eerder al verkocht. Er moest wel
gerestaureerd worden. Die kosten werden - in
1984 - begroot op een bedrag van ruim een
miljoen gulden.
Moedeloos makend
Tot in 1996 werd voorafgaand van de restaura
tie heel veel tijd besteed aan het vele ambtelijke
en bestuurlijke overleg, vaak tot vervelens toe,
aan getouwtrek over het wel of niet subsidiëren
en het al dan niet voorrang verlenen aan dit
project. Gewekte hoop werd de bodem ingesla
gen om later weer te worden gewekt. Verga
deringen uit die tijd schetsen een moedeloos
makend verhaal van uitstellen, geld beloven en
niet geven. Totdat het rijk uiteindelijk bijsprong.
Door het vele achterstallig onderhoud - het
Polderdistrict ging gedurende een kwart eeuw
uit van sloop - was het stoomgemaal in 1983
al ernstig in verval geraakt. Via de lokale pers
werden in 1985 de eerste acht vrijwilligers
geworven, vooral mensen met een technische
achtergrond. In 1985 begonnen ze met
april 2011 Heemschut 31
De Tuut kan niet zonder
vrijwilligers
