Fondsenwerving
Dat de ruïne er nog is, is te
danken aan de buitengracht
I Duitsland
-V x
Het Nationaal Park De Maasduinen ingeklemd
tussen de Maas en de rijksgrens.
Kaart Studio Letterman
Nationaal Park
De Maasduinen
Nationaal Park
De Maasduinen
Omgeving van de Eckeltse Beek met het Limburgse dorp Afferden aan de Maas. Kaart Studio Letterman
Sorry!
Langs de beek lag ook kasteel Bleijenbeek. Ver
geefse pogingen om de Duitsers te verdrijven
resulteerden in het vragen van luchtsteun.
In december 2009 is, op initiatief van
ASR-verzekeringen, een stichting opge
richt die zich ten doel stelt om de ruïne
te behoeden voor verder verval, en deze
eventueel ten dele te restaureren. De
Stichting Kasteelruïne Bleijenbeek kreeg
vorig jaar de grond, inclusief de bui
tengracht, in een vijftigjarige erfpacht
overgedragen. Het stichtingsbestuur
kan dus nu zelfstandig alles in het werk
stellen om de ruïne en het terrein binnen
de gracht te redden. Een eerste subsi
dieaanvraag, ingediend bij de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed, de provincie
Limburg en de gemeente Bergen werd
niet gehonoreerd. In januari is voor 2011
opnieuw een aanvraag ingediend. Inmid
dels treedt de stichting naar buiten, om
giften van particulieren en van fondsen
te werven. De eerste stappen daarin zijn
gedaan in overleg met de jubilerende
Bond Heemschut, die ons project adop
teerde (zie Heemschut februari 2011, pag
16). Zo krijgt de laatste oorlogsruïne in
ons land de aandacht die zij verdient.
De Britse R.A.F. bombardeerde op 21 en 22
februari 1945 het kasteel. Jaren na de oorlog
vroeg ik het Imperial War Museum in Londen
om foto's van verkenningsvluchten, van voor en
van na het bombardement. Ik kreeg ze toege
stuurd, bijgevoegd was een briefje met daarop
'Sorry!'.
Het kasteel, oorspronkelijk uit de 14de eeuw,
had tot de ondergang in 1945 nog steeds
de vorm die het in de 17de eeuw kreeg: vier
vleugels rondom een binnenplaats met arcaden,
bekroond door een toren met karakteristieke
spits. De verwoesting was zo grondig dat mijn
grootvader, Rudolf Jurgens te Nijmegen, het
kasteel niet kon herstellen. De uitgekeerde
oorlogsschadevergoeding zette hij in om de
paehtboerderijen, alle verwoest, weer op te
bouwen. Na zijn dood werd de ruïne eigendom
van een familiestichting, die het in de jaren
negentig verkocht aan het AMEV-eoncern (nu
ASR-verzekeringen).
In de jaren zeventig is op verzoek van de Duitse
oorlogsgravenstichting in de ruïne gezocht
naar twee vermiste soldaten. Hun overschotten
werden onder het puin gevonden. Tegelijk werd
wat noodherstel verricht. De toren, die nog een
beetje overeind stond, is provisorisch gestut.
Verder ligt de ruïne er onaangeroerd, maar
steeds verder afbrokkelend bij. Dat de ruïne er
nog is, is te danken aan de buitengracht. Daar
binnen ligt een afgesloten, praktisch ontoe
gankelijk terrein van eirea 2 hectaren, waarop
het kasteel ligt. Eindjaren tachtig heeft André
Viersen, als afstudeerproject van de Technische
Universiteit Delft, onderzoek gedaan naar de
ruïne en de verschillende fasen van de bouw
sinds de 14de eeuw in kaart gebracht
(zie A.Viersen, Kasteel Bleijenbeek, Castellogiea
II p.153-167 op www.kostelen.nl/wctcnschop
Zie ook M. Flokstra, Het goed Bleijenbeek te
Afferden rond 1400, Castel log iea, II p.168-172).
Maasduinen
Het Limburgse Afferden, halfweg tussen Venlo
en Nijmegen, lag op de uiterste noordgrens
van het Opper- of Overkwartier van Gelre, ter
hoogte van het stadje Goeh aan de oostzijde,
en van Boxmeer aan de westoever van de Maas.
Dit kwartier - hoofdstad Roermond - was
gescheiden van de andere kwartieren (Arnhem,
Nijmegen en Zutphen) door gebied van het
hertogdom Kleef en Gulik, waartoe onder meer
Gennep behoorde. In 1815 kwam ook een smalle
strook op de rechter Maasoever tussen Venlo en
Afferden, dat tot de Oostenrijkse Nederlanden
had behoord, bij het nieuwe Koninkrijk der
Nederlanden. Na de Belgische afscheiding
werd deze smalle strook, op zijn breedst zo'n
zes kilometer, gevoegd bij de provincie
Limburg.
We hebben het over een streek, ingeklemd tussen
de Maas en de rijksgrens, met prachtige
14 Heemschut april 2011
V
s.
C J
N
Nn
Afferden
Eckeltse Beek
Schotse
Britse
Lowland
Royal
Division
Air Force
Kasteel
Blijenbeek
Duitse
Fallschirmjager
Boxmeer
Venray
Goch
Afferden
-2*-
<5>
"O
s-
