Voorwoord
Honderd jaar
houd
Het is niet zomaar iets om directeur te zijn van een
organisatie die 100 jaar is geworden! De Bond Heem
schut, zoals we statutair nog steeds heten, werd in 1911
opgericht door professionals, die bezorgd waren over
het verdwijnen en de aantasting van waardevol cultureel
erfgoed. Die bezorgdheid is er na 100 jaar nog steeds, al
is Nederland ingrijpend veranderd en zetten we ons nu
in voor heel andere objecten en gebieden dan voorheen.
Het is een bezorgdheid die ook ik voel, en ze karakteri
seert ook de betrokkenheid die ons allen motiveert om
lid te zijn van onze vereniging.
Eigenlijk strijdt Heemschut tegen achteloosheid, tegen
de miskenning en de onverschilligheid van dat wat
enkele decennia later door grote groepen mensen als
'onvervangbaar' en 'onaantastbaar' wordt gezien.
We strijden voor bewustwording, om op die manier
te trachten partijen over de streep te trekken. Om die
stappen te zetten, die maken dat erfgoed ook daadwer
kelijk behouden blijft.
Bescherming, basaal door aanwijzing in het kader van
wetten en verordeningen, maar vooral door het creëren
van bewustwording en inzet van personen, organisaties,
politiek en bedrijven. Dat alles met de inzet van vrijwil
ligers, actief in onze provinciale commissies. Vrijwilligers
die vaak meer professional zijn dan je zou denken.
En dat alles zonder structurele overheidssubsidie, maar
mogelijk gemaakt door de steun van particulieren,
door ledenbijdragen, nalatenschappen en particuliere
fondsen.
Ik wens u allen een bijzonder eeuwfeestjaar toe met
veel ontmoeting, met terugblik, maar ook met actuali
teit, debat en toekomst. En ik wil u bij dezen van harte
danken voor uw gulle bijdragen om dit eeuwfeest mede
mogelijk te maken!
Karei Loeff
directeur
De Waalbrug bij Nijmegen. Bond Heemschut verzette zich indertijd fel tegen de bouw
van deze oeververbinding. Illustratie uit het Verkadealbum 'Onze groote rivieren' uit 1938.
Foto cover Heemschut: 'Gezicht op de Munt' door Isaac Israels (olieverf op doek).
In de Munt werd in 1911 de Bond Heemschut opgericht. Particuliere collectie
Heemschut viert, het kan de lezer niet ontgaan, dit jaar het honderdjarig
bestaan. De komende zes nummers wordt uitgebreid stilgestaan bij het
verleden van de vereniging, bij de vele landelijke en provinciale activiteiten
om het jubileum onder de aandacht te brengen, en bij de toekomst van het
te beschermen erfgoed.
In deze eerste editie van de 88ste jaar
gang van Heemschut worden vooral
enkele initiatiefnemers van het eerste
uur naar voren gehaald. Zonder hun
doorzettingsvermogen was een orga
nisatie als Bond Heemschut nooit goed
van de grond gekomen. Wat meteen
bij lezing van de artikelen opvalt, is de
geringe waardering die de oprichters
doorgaans konden opbrengen voor
ontwikkelingen tijdens hun leven.
De 19de eeuwse bouwwoede was vooral
lelijk, en de vernieuwingen daarna
werden ook niet al te best gevonden.
Hoe inzichten veranderen en verbreden
blijkt tegenwoordig wel uit de beseher-
mingsaetiviteiten van Heemschut.
De erfgoedorganisatie kijkt niet alleen
naar oude monumenten om als waarde
volle erfenis door te geven. Ook moder
nere gebouwen en toegepaste kunst
staan tegenwoordig hoog genoteerd bij
bersehermingsaeties. Een goede ontwik
keling. Want slopen, dat kan maar één
keer. En wat er voor in de plaats komt is
niet altijd beter.
Ook nooit verdwenen uit het blikveld
van Heemschut is de bescherming van
het landschap. Juist omdat Nederland
vooral bestaat uit in cultuur gebracht
land is voorzichtigheid met verande
ringen geboden. Zeker nu steeds meer
regio's rekening moeten houden met een
afname van de plaatselijke bevolking.
2 Heemschut februari 2011
2011: Veel terugdenken en
vooruitkijken
