Voor een groep medestanders
houdt Weissman een rede over
de snelle achteruitgang van
het erfgoed in Nederland
Willem Heijbroek - Adriaan Willem Weissman (1858-1923) heeft, los van
alle activiteiten voorafgaande aan en tijdens de oprichting in 1911, vooral
als eerste secretaris voor Heemschut heel veel betekend. Alle verslagen
van ledenvergaderingen en acties voor behoud en bescherming heeft hij
tot zijn dood in 1923 verzorgd. Met een groot aantal publicaties onder
steunde hij het werk van het Heemschut adviesbureau.
A.W. Weissman
Ontwerp voor de Internationale Koloniale Tentoonstelling 1884.
Tekening Weissman.
WEISSMAN WERD IN AMSTERDAM
geboren en ging naar de lagere school
in de verbouwde Agnietenkapel. De restauratie
van deze kapel, door een andere Heemschutter
van het eerste uur, Abel Antoon Kok, zou hij in
1920 als stadsarchitect begeleiden. Al vroeg tot
bouwkunst aangetrokken ging hij na het door
lopen van de HBS in 1875 in de leer bij Willem
Springer, assistent-architect van de dienst
Publieke Werken en stadsarchitect B. de Greet.
Dit past helemaal bij zijn latere zienswijze dat
de praktijk, meer nog dan een opleidingsinsti
tuut, de leerschool voor het leven is. 's Avonds
volgt Weissman lessen aan de Rijksacademie
van Beeldende Kunsten. In 1882 komt hij als
'bouwkundige eerste klasse' in dienst van
de gemeente Amsterdam. Daar kan de jonge
architect belangrijke werkzaamheden verrichten
en nog belangrijker de gemeentearchieven
doorspitten. Dit laatste was nodig voor zijn
omvangrijke studies over de geschiedenis van
de Amsterdamse bouwkunst, in het bijzonder
de grootmeesters Hendrick de Keyser en
Jacob van Campen. Vanwege deze activiteiten
vraagt het gemeentebestuur Weissman om
bij de 300ste sterfdag van Hendrick de Keyser
een redevoering te houden en een door hem
ontworpen gedenksteen te laten plaatsen.
Weissman is lid geweest van Bond Nederlandse
Architecten en Architectura et Amicitiae, waar
voor hij het vignet van hun blad 'De Opmerker'
ontwerpt. Weismann wordt bij zijn tekenwerk
steeds geholpen door zoon Piet van zijn leer
meester Willem Springer.
Om de Koloniale Tentoonstelling van 1884
gereed te krijgen moeten beiden menige nacht
aan de tekentafel doorbrengen. In de volgende
jaren worden de belangrijkste opdrachten
voor Weissman het ontvangstgebouw van de
Nieuwe Oosterbegraafplaats aan de Kruislaan
(1892) en het Stedelijk Museum aan de Paulus
Potterstraat (1894). Dit laatste is een baksteen
gebouw met toepassing van terra cotta, ont
worpen in een Italiaanse neo-renaissance stijl,
die hij zeer hoog waardeert. Het is daarmee een
geslaagd voorbeeld van een ontwerp dat terug
grijpt op de klassieke stijlen.
Door een meningsverschil krijgt Weissman op
1 november 1894 ontslag, wegens het eigen
machtig afwijken van het bestek bij de bouw
van het Stedelijk Museum. Vervolgens zet hij
in de private sector zijn werk voort en verhuist
hij naar Nijmegen, waar een concertgebouw
naar zijn ontwerp wordt gebouwd. Na enkele
jaren keert hij terug naar Amsterdam waar hij
een villa aan de Jan Luykenstraat en verschil
lende woonhuizen in de Staatsliedenbuurt,
aan de Hobbemastraat en de Willemsparkweg
ontwerpt.
14 Heemschut februari 2011
fW.fi. -• a J flffiSf® Amhm BjjvydmÜT fflÈSHJ® w* 7 Mi US)
Aan de wieg van Heemschut:
Adriaan Willem Weissman
-vAk- oTT
