Vanaf het begin in 1909 is Karei de Bazel bij de voorbe reidingen voor de oprichting van Heemschut betrokken Heemschut Willem Heijbroek - Karei de Bazel heeft vooral als architect naam gemaakt. Voor Heemschut is hij als voorzitter van de oprichtingsvergadering in 1911 niet meer weg te denken. Hij bleef tot 1921, kort voor zijn overlijden, bestuurslid. K.P.C. de Bazel sofie is de werkelijkheid terug te brengen tot een aantal universele principes, die de essentie van alles vertegenwoordigen en eeuwig geldig zijn. Atelier Door de antiklerikale opvattingen van De Bazel en Lauweriks ontstaat een breuk met Cuypers. In 1895 verlaten zij diens werkplaats en richten een atelier voor 'architectuur, kunstnijverheid en decoratieve kunst' op naar analogie van de Britse kunstenaar William Morris, die de com binatie van vakman en kunstenaar voorstond (Arts and Crafts Movement). Beiden manifesteren zij zich nadrukkelijk in de arehiteetenvereniging Architeetura et Amieitia, in verschillende besturen en jury's en ze geven les aan de 'Vahana'-sehool van de theosofische loge. Het atelier specialiseert zich in grafische vormgeving en meubelontwerpen. De gebouwen die De Bazel ontwerpt zijn revolutionair in eenvoud en vormgeving en wijken af van alles wat tot dan toe gebouwd is. De belangrijkste gevels liggen opvallend in een vlak met ornamenten, die van buiten naar binnen zijn vormgegeven. Daardoor krijgen de gebouwen een massief karakter. Na de eeuwwisseling vestigt hij zich met een eigen architectenbureau in Bussum en wordt naast Berlage de belangrijkste Nederlandse architect. Daarnaast richt hij in 1904 samen met C.A. Oossehot en K. van Leeuwen het meubelatelier 'De Ploeg' in Amsterdam op. De meubelen zijn eenvoudig en strak met classicistische en oosterse invloeden en passen goed in het totaalconcept van huis en interieur. De afnemers van deze totaalconcepten zijn voornamelijk patriciërsfamilies en industriëlen zoals de familie De Fremery, voor wie De Bazel in 1912 villa Meentwijck bouwt. Van de zeventig woonhuizen die hij ontwerpt levert hij in twintig ook het meubilair en een enkele keer het gehele interieur, zoals bij de villa Meentwijck in Bussum. Het kantoor voor de Heidemaatschappij in Arnhem ziet in hetzelfde jaar het licht. Opdrachten Vanaf 1915 gaat De Bazel ook voor de glas fabriek Leerdam ontwerpen maken. Directeur P.M. Coehius vraagt hem een servies van pers glas te ontwerpen, maar de uitvoering levert een groot technisch probleem op. Daarom gaat hij zich eerst verdiepen in de productie van geblazen drinkserviezen. Pas in 1919 lukt het de technici het eerste servies van persglas te produceren. Dat wordt, mede doordat de productiekosten erg gering zijn, zeer succesvol en is voor de meeste mensen goed betaalbaar. In vervolg hierop vervaardigt de fabriek grote series schalen, borden, bakjes, spoelkommen en samengestelde schalen. De Bazel ontwerpt al dit soort voorwerpen tot zijn dood in 1923. In veel mindere mate dan zijn collega's heeft De Bazel voor de sociale woningbouw ontwerpen gemaakt; een exponent hiervan is het nog steeds bestaande complex in de Staatslieden buurt in Amsterdam uit 1918. Het vertoont reeds de kenmerken van zijn bekendste gebouw, het kantoor van de Nederlandsehe Handel- Karei de Bazel Is in 1909 vanaf het begin bij de voorbereidingen tot de oprichting van Heemschut betrokken. Onder zijn voor zitterschap wordt de oprichtingsvergadering in het Muntgebouw gehouden en zijn de Statuten en een Huishoudelijk Reglement vastgesteld. Het gekozen eerste Heemschutbestuur onder voorzitterschap van mr. W.B. Buma wijst een commissie aan met naast De Bazel ook A. Weissman en J. Kalf, om een werkprogramma voor Heemschut op te stellen. Voor de realisering daarvan worden door het hele land corres pondenten aangesteld. De Bazel zal nog tot 1921 bij Heemschut betrokken blijven. Maatschappij (NHM) aan de Vijzelstraat in Amsterdam. Bij het verlenen van die opdracht in 1920 stond De Bazel nog een traditioneler gebouw met een hoog dak en een karakteris tiek torentje in het midden voor ogen. Omdat de directie meer ruimte wilde hebben zijn dak en torentje vervallen en heeft De Bazel er twee verdiepingen op geplaatst, waardoor het geheel veel massaler is geworden. Het gebouw van de NHM is opgetrokken rond een betonskelet, ontworpen door A.D.N. van Gendt en bekleed met klinkers en stroken gra niet. Binnen zijn twee lichthoven; alle interieur onderdelen en het meubilair zijn in harmonie met het gebouw door De Bazel zelfontworpen. Daarmee is het een van de eerste voorbeelden van een totaal art-deco bouwwerk. Door te werken met abstracte geometrische motieven, een open centrale ruimte en terugwijkende geveldecoratie heeft het gebouw een oosterse uitstraling. De Bazel maakt de voltooiing niet mee; hij sterft in 1923 onderweg naar de begrafenis van M. de Klerk, architect van de Amsterdamse School. Van Gendt, die al bij de bouw betrokken is geweest, voltooit het in 1926. februari 2011 Heemschut 13

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2011 | | pagina 15