Overijssel
Hoofdkantoor Stork gesloopt Maak van spoorwegbrug fietsersbrug
Verwaarloosd Weina wacht op opknapbeurt
Hengelo - In april is het oude hoofdkantoor van
de machinefabriek Stork in Hengelo gesloopt.
Deze sloop moet de weg vrij maken voor de
nieuwbouw van het Nederlandse hoofdkantoor
van Siemens Industriële Turbomachines. Met
de sloop van het oude kantoor van Stork is een
belangrijk monument van de Hengelose indu
striële geschiedenis verdwenen.
Het kantoor, een monumentaal pand in vier
verdiepingen en opgetrokken in expressionisti
sche baksteenarehiteetuur, werd omstreeks 1925
gebouwd. In 1943 was dit hoofdkantoor de locatie
waar een staking uitbrak onder de Stork-werk-
nemers tegen de Duitse bezetters. Met de sloop
van het kantoor en de bouw van het nieuwe,
moderne Siemenspand wordt opnieuw een deel
van het plangebied 'Hart van Zuid' in Hengelo
gerealiseerd. In dit masterplan wordt fasegewijs
het industriegebied van Stork herontwikkeld, met
behoud van een aantal belangrijke industriële
monumenten. Helaas behoorde het hoofdkan
toor niet tot de te behouden objecten. Wel zal
het ernaastgelegen, opvallende bedrijfspand van
Stork met de afgeronde hoek uit de dertiger jaren
behouden blijven. Een groot deel van het achter
liggende fabriekscomplex is overigens nog steeds
in gebruik bij machinefabriek Stork.
Enschede - In de natuurrijke omgeving van
Enschede bouwden vele textielfabrikanten vanaf
1900 hun buitenhuis. De monumentale villa's,
vaak gelegen in een ruim park van hele hec
taren, vormden een schrille tegenstelling met de
textielfabrieken in het centrum van Enschede,
met hun lawaaiige machines en rook uitbrakende
schoorstenen.
Een van de nog bewaard gebleven fabrikantenvil
la's is de villa Weina, aan de Oldenzaalsestraat.
Dit buitenverblijf werd in de 19de eeuw gesticht
door de textielfamilie Blijdenstein. Eind 19de
eeuw werd het verkocht aan een andere tex
tielfamilie, Ter Kuile. Benjamin Willem ter Kuile
liet op het terrein in 1906 een nieuw landhuis
bouwen naar ontwerp van de architect Karei
Muller. Deze bouwde vele landhuizen voor de
Twentse textielfamilies. Het landhuis Weina werd
opgetrokken in een bouwstijl verwant aan de
Engelse cottagestijl. Het park rondom werd in de
Engelse landschapsstijl ingericht met slingerende
paden en vijvers. In 1916 werd de villa uitgebreid
met een kantoorvleugel. De gevels zijn deels wit
gepleisterd, met een uitgebouwd houten balkon
en vensters voorzien van klassieke luiken.
Door de teloorgang van de Enschedese tex
tielindustrie in de jaren zestig droogden de
financiële bronnen op voor de familie Ter Kuile
en werden in 1963 hun fabrieken verkocht aan
de gemeente Enschede. In 1966 werd de villa
met het omringende landgoed verkocht aan
een exploitatiemaatschappij. Eind 20ste eeuw
verdween een groot deel van het park door ver
koop aan derden. Sinds 2009 staat het landhuis
leeg en is het verval al aardig toegeslagen en
wordt het niet of nauwelijks onderhouden door
de eigenaar. Ook het park verkeert in verwaar
loosde staat.
De eigenaar van de villa, Trebbe Projecten, heeft
plannen om het pand - een rijksmonument - op
te knappen. Volgens de gemeente Enschede
wordt door de eigenaar gewerkt aan een
onderhoudsplan voor het landhuis, waarvan de
uitvoering echter afhankelijk is van subsidietoe
kenning door de Rijksdienst voor het Cultureel
Erfgoed. In de visie van de gemeente zou het
landgoed na een opknapbeurt opengesteld
moeten worden als wandelgebied.
Enschede - De spoorwegbrug in de Noord
Esmarkerrondweg in Enschede zal in 2011 worden
gesloopt. De brug werd in 1868 gebouwd voor
het wegverkeer, dat op deze plaats de verdiept
aangelegde spoorlijn Ensehede-Gronau pas
seert. Een soortgelijke brug is nog te vinden in
de Oostveenweg. De beide spoorwegbruggen (in
feite spoorwegviadueten) hebben een bijzondere
gietijzeren constructie, bestaande uitvier ronde
gietijzeren zuilen met
halfronde verbin-
dingsbogen. Op de
kapitelen zijn sier-
stukken aangebracht
van gietijzer in de
vorm van acanthus
bladeren. De bruggen
hebben een houten
wegdek en stalen
zijleuningen.
Omdat de bruggen
zijn gebouwd in een
tijd dat er nog geen
auto's waren, voldoen
ze niet meer aan de
eisen van het huidige
intensieve wegver
keer. De bruggen, eigendom van Prorail, zijn zo
smal dat auto's elkaar niet kunnen passeren.
Tegen de sloop van de brug in de Esmarker-
ondweg is protest gerezen vanuit de lokale
bevolking. Als mogelijkheid tot behoud van
de oude brug is genoemd een plan om deze te
demonteren en elders als voetgangers- en fiet
sersbrug een nieuwe bestemming te geven.
Enschede, spoorwegbrug Esmarkerrondweg.
