De gevels van het Koninklijk
Paleis op de Dam zijn
uiteindelijk terughoudender
gereinigd
genomen wordt. De Willemsparkweg, eveneens
in Amsterdam-Zuid, biedt momenteel een droe
vige staalkaart aan verminkte gevels. Omdat
hier veel tweelingpanden staan, waarvan er
in veel gevallen slechts één is aangepakt, is
het eenvoudig om een vergelijking te maken.
Van de in 1893 gebouwde geveltweeling
Willemsparkweg 194-196 verkeert de gevel
van nummer 194 nog in de oorspronkelijke
toestand. De snijvoegen zijn gaaf en liggen
Bij een ensemble van herenhuizen in de
Honthorststraat, waarvan de statige gevels
zijn uitgevoerd in zeer verfijnd metselwerk
is eveneens ingegrepen. Het oorspronkelijke
metselwerk wordt hier gekenmerkt door uiterst
dunne voegen, die vlak in de gevel liggen,
waardoor het metselwerk als een perfect vlak
oogt. Bij één van deze panden zijn de histori
sche voegen, die nog in goede staat verkeerden,
uitgehakt en door knipvoegen vervangen.
Daardoor is zichtbaar geworden dat het pand in
het verleden met een etage verhoogd is, want
het metselwerk van de bovenste verdieping
heeft een afwijkende kleur ten opzichte van de
onderliggende verdiepingen. Door dit storende
kleurverschil is de samenhang in de gevel
verdwenen.
Gelukkig is er ook positiever nieuws. Bij het
Stedelijk Museum is tijdens de ingrijpende ver
bouwing afgezien van gevelreiniging, zodat de
Willemsparkweg. Op nummer 196 (foto links) zijn gevel en voegen onder handen genomen. Op nummer 194 (rechts) is de gevel nog oorspronkelijk.
Foto's David Mulder
vlak in de gevel, op de gladde bakstenen is het
patina nog aanwezig. De buren op nummer
196 hebben hun gevel stevig onder handen
laten nemen. De bakstenen zijn, gezien het
ruwe oppervlak, grondig gestraald en kleuren
nu fel oranje. Bovendien zijn ook de bestaande
voegen uitgehakt en vervangen door de thans
ongekend populaire knipvoeg, in grijze eement-
mortel.
In beide voorbeelden is door deze ingreep
het subtiele onderscheid tussen de dikkere
(horizontale) lintvoegen en de smalle (verticale)
stootvoegen volledig verdwenen en treedt de
voeg duidelijker op de voorgrond ten koste van
het muurvlak, wat vooral bij strijklicht goed
opvalt.
Inspanning
In enkele gevallen heeft gevelreiniging ook
andere, onbedoelde negatieve gevolgen. Hotel
de l'Europe, bij de ingang van de Nieuwe Doe
lenstraat, wordt momenteel ingrijpend gereno
veerd. Aan de Amstelzijde staat een historisch
herenhuis dat deel uitmaakt van het hotelcom
plex. Van deze gevel is de olielaag verwijderd.
karakteristieke gevels hun uitstraling behouden
hebben. Ook de gevels van het Koninklijk Paleis
op de Dam zijn uiteindelijk terughoudender
gereinigd dan aanvankelijk de bedoeling was,
waardoor het karakteristieke patina grotendeels
behouden kon blijven. Heemschut Amsterdam
zal zich inspannen om, waar mogelijk, te wijzen
op de negatieve gevolgen van de gevelbehan
delingen en overheden verzoeken om actiever
voor te lichten. Hopelijk met het resultaat dat
eigenaren hier in de toekomst zoveel mogelijk
van zullen afzien.
D. Mulder is actief voor Heemschut in
Amsterdam.
oktober 2010 Heemschut 21
