Groene uitgangspunten hergebruikt in stedelijke vernieuwing
Herontdekking bomentaal van
belang voor behoud groen erf
goed bij stedelijke vernieuwing
'Raster rond de Sloterplas
Patrick Tramper - De 'jazzy' plaatsing van bomen in de Westelijke Tuinsteden in Amsterdam lijkt
toevallig en willekeurig in vergelijking met de strakke laanbeplanting elders in de stad. Op een
eigen wijze is de plaatsing echter even precies. Het parkachtige aanzien van de openbare ruimte is
goed doordacht. De principes die ten grondslag lagen aan deze beplanting raakten in vergetelheid.
Slotervaart heeft de bomentaal opnieuw in kaart gebracht. Deze bomentaal is nu een hulpmiddel
bij de stadsvernieuwing in de Westelijke Tuinsteden.
DE WESTELIJKE TUINSTEDEN van
Amsterdam, met een verfijnd tuinste-
delijk karakter, verdienen een herwaardering.
Net als in Plan Zuid van architect Berlage aan
het begin van de twintigste eeuw is de kennis
over de oorspronkelijke groene ontwerpuit-
gangspunten hier versnipperd geraakt. Wellicht
fronsen er wat wenkbrauwen bij het in één
adem noemen van dit Plan Zuid en Westelijke
Tuinsteden, alsof beide even veel geroemd
worden. Toch verdienen de laatste een her
waardering. Het is gerealiseerd in de decennia
na de oorlog op basis van een plan van Cor
nells van Eesteren uit de jaren dertig. Mede
als gevolg van de huidige stedelijke vernieu
wing in dit gebied is de waardering groeiende.
De stedelijke vernieuwing heeft op een aantal
plekken namelijk geresulteerd in aantas
ting van het verfijnde karakter. Dit maakte
duidelijk dat de kwaliteiten van het gebied
zeer kwetsbaar zijn. Geconstateerd werd
vervolgens, dat hergebruik van de groene uit
gangspunten van Van Eesteren kon bijdragen
aan een verbetering van de kwaliteit van de
stedelijke vernieuwing. Besloten werd daarom
om de 'bomentaal' van Slotervaart in kaart te
brengen en eenvoudig opnieuw toepasbaar te
maken.
Typologieën
De bomentaal, opgesteld voor Stadsdeel Nieuw-
West, is in twee stappen tot stand gekomen.
De eerste stap was het waarnemen, analyseren
en vervolgens categoriseren van de kenmerken
van de bomentaal. Vervolgens is gekeken of
de oorspronkelijk uitgangspunten toepasbaar
zouden zijn bij de stedelijke vernieuwing. In de
eerste stap zijn de typologieën benoemd en
omschreven. Daarbij zijn logische en eenvou
dige benamingen gebruikt. Bomen die staan
in woonstraten met een onbelangrijke
Het raster in hoofdlijnen dat rond de Sloterplas is gelegd.
De structuur van de Westelijke Tuinsteden van Amsterdam is een licht
vervormd raster van hoofdlijnen rond de Sloterplas. De hoofdlijnen
worden gevormd door de hoofdwegen, waterlopen en groenstroken.
Soms vallen ze samen, maar meestal hebben ze een zelfstandige positie
in het raster. De hoofdlijnen zijn zwaar in de bomen gezet. Langs de
hoofdwegen staan vier rijen bomen. De groenstroken en waterlopen
worden begeleid door losse bomen en boomgroepen. De woonvelden
binnen de hoofdlijnen zijn opgebouwd uit open en gesloten haken van
gestapelde en laagbouwwoningen. Het onderscheid tussen de collec
tieve tuinen en het openbaar gebied is niet duidelijk gemarkeerd. Op
het niveau van het woonveld vormen de bomen een ritmisch samenspel
met de bouwmassa en reageren bebouwing en bomen op elkaar.
oktober 2010 Heemschut 9
De
'bomentaal' van Slotervaart
