Literatuur
Colofon Industria
in Heemschut
Sluiswachterswoning in Dieverbrug.
Foto Marcel Overbeek
Peter Karstkarel: Industrieel erfgoed
2.0; DBF en historische panden in oude
staat met nieuwe functies. Grouw,
Stichting DBF, 2009. 112 pagina's,
ISBN 978-90-9024-179-1.
De Stichting DBF heeft als doelstel
ling het behoud en versterken van
de leefbaarheid op het platteland in
noord-Nederland, ondermeer door het
realiseren van bedrijfshuisvesting in
oude bedrijfspanden. In 2001 begon de
Stichting DBF met de uitvoering van
het BlWO-project (Bedrijfshuisvesting
voor mkb-ondernemers in Cultuur
historisch Waardevolle Objecten).
Sinds 2001 zijn dertien voormalige
bedrijfspanden in de drie noordelijke
provincies met provinciale en Europese
subsidies aangekocht en gerestaureerd.
In dit boek worden de gereedgekomen
projecten beschreven door architec
tuurhistoricus Peter Karstkarel. Van elk
pand wordt een historische beschrij
ving gegeven, een bouwhistorische
beschrijving, het restauratieproces en
de nieuwe functie van het gebouw. Het
boek is voorzien van actuele kleurenop
namen en enkele tekeningen en platte
gronden en biedt een inspirerend over
zicht van herstel en herbestemming van
industrieel erfgoed. Beschreven worden
de schaatsfabriek Nooitgedagt in IJ 1st,
het voormalige station in Tzummarum,
graanpakhuis de Factorij in Franeker,
een zuivelfabriek in Nijensleek, een
kantoorvilla en een turfstrooiselfa-
briek in Erica, een locomotiefloods en
een graansilo in Nieuweschans, een
leerlooierij in Fleerenveen, een kan-
toorboekenfabriek in Leeuwarden, een
scheepswerf in Warten, een sluiswach
tershuis in Dieverbrug en de herberg
Veldzicht in Blija. Het boek is niet in de
handel verkrijgbaar. Voor meer
informatie: www.stiehtingdbf.nl
Marco Krijnsen: IJzer en Lef; het nieuwe
leven van een oude gieterij. Flengelo,
Uitgeverij Boekhandel Broekhuis/ ROC
van Twente, 2009. 192 pagina's, ISBN
978-90-777-8001-5. Prijs: 29,50.
Herbestemming van industrieel erfgoed
is de laatste jaren hot. Sloop is niet
vaak meer aan de orde, en architecten
en projectontwikkelaars zijn zeer
creatief bij het vinden van nieuwe
gebruiksfuncties voor buiten gebruik
gestelde bedrijfsgebouwen. Een van de
meest spectaculaire recente voor
beelden op dit gebied is de herbestem
ming van de oude gieterijhal van de
metaalfabriek Stork in Hengelo. In de
gieterijhal werden vanaf de bouw in
1902 tot de sluiting in 1979 vele grote
machines en onderdelen gegoten, zoals
centrifugaalpompen en scheepsmo
toren. De gigantische hal, opgetrokken
in een staalskeletconstructie, maakt
onderdeel van het Stork-complex Hart
van Zuid. Dit deel van het fabrieks
complex krijgt fasegewijs een nieuwe
functie in het Hengelose stadshart. De
gieterijhal, een rijksmonument, kreeg
een nieuwe bestemming als centrale
hal (agora) van het ROC van Twente.
Voor deze nieuwe functie werd de
gieterijhal naar een plan van architect
Harry Abels getransformeerd van een
industriële tempel naar een eigentijds
modern leercentrum, met behoud van
de industriële sfeer.
Hoewel er veel discussie is geweest over
de vermeende aantasting van het indu
striële monument, is het eindresultaat
indrukwekkend. De gieterijhal is sober
gerenoveerd, waarbij het verweerde
patina van de geklonken metalen
spantconstructie is gehandhaafd, en
moderne leslokalen en kantoren als
vrijstaande nieuwe elementen werden
ingebouwd te midden van de oude
constructie van de hal. Het gehele
restauratie- en verbouwproces dat
enkele jaren in beslag nam, is nu fraai
gedocumenteerd in een groot formaat
fotoboek 'IJzer en Lef'. Fotografe Agnes
Booijnk heeft in opdracht van het
ROC de renovatie van de gieterijhal
vastgelegd, vanaf het strippen tot de
officiële opening van het ROC-com-
plex in oktober 2009 door koningin
Beatrix. In het boek worden de foto's
afgewisseld met korte begeleidende
teksten, met veel aandacht voor de
vaak ingewikkelde technische aspecten
van het renovatieproces. Naast actuele
opnamen ook historische foto's van
de oude gieterijhal met arbeiders van
Stork. Het ROC-gebouw werd in 2009
gekozen tot 'gebouw van het jaar van
de regio oost-Nederland'.
Industria is de nieuwsbrief van de Stichting
Federatie Industrieel Erfgoed Nederland
(FIEN). FIEN zet zich sinds 1984 in voor het
behoud van industrieel erfgoed in Neder
land. Bij FIEN zijn 65 lokale en regionale
stichtingen en verenigingen aangesloten.
Website
www.industrieel-erfgoed.nl
Redactieadres Industria
Redactie Industria
p/a Marcel Overbeek
Noteboomstraat 61
8021 WR Zwolle
euwe leven van een oude gieterij
Mailadres
industria@industrieel-erfgoed.nl
