X
J;r
si^k
«Zr
Sommige monumenten ontlenen hun
waarde aan hun uiterlijke verschij
ningsvorm, andere meer aan het ver
haal dat er achter zit. Voor de Ocriet-
fabriek in Emnes gaan beide opties
op. Eemnes wil op het fabrieksterrein
- de maker van het oer-Hollandse,
na-oorlogse lavet ging in 2008 failliet
- een woonwijk bouwen. De bijzon
dere silo en de bedrijfsgebouwen
moeten daarvoor worden gesloopt.
Een landmark bij de nieuwe wijk zou
het echter best goed doen.
ba iL"*
Alle voordelen van het moderne
Ocrietproduct op een rij.
EEN PRODUCT VAN
t w
liet ging. Het complex werd overgenomen door
de gebroeders Steinke uit Amsterdam. In 1940
richtten zij de NV Oerietfabriek te Eemnes op,
met het doel het fabriceren en verhandelen van
onder meer 'steen- en kunststeenprodueten'.
In de jaren 1950 en 1960 was het bedrijf bui
tengewoon succesvol met de vervaardiging van
lavetten. Dit door Oeriet ontwikkelde produet
was een stenen (oeriet) wastafel met een diepe
ronde kuip, die in de naoorlogse woningbouw
op grote schaal is toegepast. Het lavet werd
gezien als een ideale en goedkope oplossing
voor woningwetwoningen.
Het lavet was een combinatie van douche en
wastafel die niet veel ruimte innam en toch
allerlei praktische toepassingen had. Hoewel er
ook kritiek was op het lavet, groeide het product
uit tot een niet weg te denken standaardvoor
ziening in de naoorlogse woningwetbouw. Het
is dan ook bij uitstek een wederopbouwproduet,
dat massaal is toegepast. Een hele generatieba
byboomers heeft als kind in een lavet gezeten
om gewassen te worden en een hele generatie
huisvrouwen heeft er de was in gedaan.
De Oerietfabriek maakte zeer actief reclame
voor het lavet, schreef woningbouwvereni
gingen aan en zorgde ervoor dat het lavet het
keurmerk kreeg van de Nederlandse Vereniging
van Huisvrouwen. De fabriek ontwikkelde ook
een speciale wasmachine voor het lavet, met
draaisehoepen in de kuip en een elektromotor
daaronder gemonteerd.
In de loop van de jaren 1960 raakte het lavet uit
de gratie. De 'wastrog' voldeed niet meer aan de
eisen van modern wooncomfort. Critici waren er
altijd al geweest. Die vonden het lavet een onvol
waardige voorziening, een typisch product van
Nederlandse zuinigheid. De nieuwe generatie
woningen werd uitgerust met ruime badkamers
met een aparte douche en wastafel en ruimte
voor een echte wasmachine. Rond 1970 staakte
de fabriek de productie van lavetten.
Door renovatie en sloop van woningen uit
de jaren '50 en '60 is de lavet inmiddels een
zeldzaam fenomeen geworden, maar in som
mige wederopbouwcompiexen zijn ze nog wel
te vinden.
Slijtvast kunststeen
De gebroeders Steinke waren actief in de
'kunststeenindustrie'. In Amsterdam hadden
augustus 2010 Heemschut 19
ff Af
ZttT ftZtn*
^ndeit
H" «vrj,
ÓMt
atcufet,
alles in één
•ft
