Zuid-Holland
Cultuurhistorische belangen onvoldoende beschermd
4
Ambassade VS
gemeentelijk monument
De 16 topgebieden van Zuid-Holland.
Den Haag - Het provinciaal bestuur van Zuid-
Holland zet onvoldoende in op bescherming
van cultuurhistorische belangen in de provincie.
De provincie die zegt pal te staan voor behoud
van de Cultuurhistorische Hoofdstructuur (CHS)
verzuimt in de ontwerp-structuurvisie en de
bijbehorende ontwerpverordening dat ook daad
werkelijk te doen.
Een provinciale structuurvisie met verordening
is als leidraad voor de gemeentelijke structuurvi
sies en bestemmingsplannen van groot belang.
In een uitgebreide zienswijze heeft Heemschut
haar visie over de beide ontwerpen aan de pro
vincie kenbaar gemaakt. In de zienswijze beperkt
Heemschut zich daarom tot de hoofdlijnen
(zie www.heemschut.nl, onder Zuid-Holland
voor de uitgebreide visie).
Hoewel de cultuurhistorie regelmatig in
verschillende verbanden wordt aangehaald,
mist Heemschut een duidelijke zekering van de
cultuurhistorische belangen. Dit staat haaks op
het MoMo beleid van de rijksoverheid waarin de
cultuurhistorie als leidinggevend in het ruimte
lijke ontwikkelingsproces staat. In de verorde
ningen wordt tot nu toe alleen de molenbiotoop
als deelbelang geborgd.
Zonder voldoende juridische verankering blijft
men bijna voorspelbaar grotendeels hangen
in intenties. Door niet de CHS in de ontwerp-
visie op het eerste plan te zetten ontstaat een
soort vlekkenplan, met leemtes daartussen die
vogelvrij lijken.
Deze versplintering gaat ten koste van grotere
structuren en ensembles die het geraamte van
de CHS vormen en daarom juist als provinciaal
belang gekenmerkt en beschermd dienen te
worden. De 16 topgebieden waarin 13 kroon
juwelen van het Zuid-Hollandse landschap zijn
aangegeven zijn omschreven in regioprofielen
en in kaart en tekst nader uitgewerkt
(zie www.heemschut.nl).
Ondanks het ruimschoots aangetoonde belang
mist Heemschut ook hier een duidelijk handvat
in de twee ontwerpen om deze doelstelling te
realiseren. Daarnaast wijst Heemschut er op,
dat deze regioprofielen slechts een onderdeel
vormen van de Cultuurhistorische Hoofdstruc
tuur van Zuid-Holland en dat deze regiopro
fielen niet alle onderlinge relaties dekken. De
cultuurhistorische waarden van de waterlopen
als de Vliet, waarlangs de landgoederenzone, de
Weipoortsche Vliet, de Meije en Vlist, houden
niet op aan de grenzen van de opgestelde regio
profielen. De gebieden en de waterstructuur
vormen één sluitend geheel.
De paragraaf 'Openheid' is waarschijnlijk één van
de krachtigste uit de hele ontwerp structuur
visie. Concreet beleid is echter niet tot nauwe
lijks uitgewerkt, terwijl openheid een kwetsbare
kernkwaliteit en een schaars goed is in de volle
provincie. Handhaving daarvan betekent het
respecteren van cultuurhistorische waarden. Dat
raakt de visies ten aanzien van hoogbouw, wind-
turbinebeleid, landgoederenbiotoop, intensive
ring en transformatie van stedelijk gebied.
Heemschut pleit in de zienswijze dat er een
duidelijk provinciaal beleid geformuleerd moet
worden met betrekking tot leegstand. Ontegen
zeggelijk is dit een provinciaal belang vanwege
de schaarse ruimte. Leegstand is volop aanwezig
en tast niet alleen de kwaliteit van bebouwing
aan (verloedering), maar zorgt indirect voor
onnodige druk op stedelijk en landelijk gebied.
Verder moet voorkomen worden dat monumen
tale of beeldbepalende bebouwing bij functie
verlies teloor gaat. Bijtijds reageren en antici
peren betekent in dit geval ook dat naar een
passende herbestemming wordt gezocht.
Ewout van der Dussen en Gert l/os
Den Haag, de ambassade van de Verenigde
Staten, ontworpen door Breuer.
Foto archief Heemschut
Den Haag - Goed nieuws over het gebouw
van de Amerikaanse ambassade. In meerder
heid heeft het college van B Et W besloten de
officiële aanwijzingsprocedure te starten om
de Amerikaanse ambassade op de gemeen
telijke monumentenlijst te plaatsen. Eerder
was het besluit uitgesteld, om een uitgebreide
openbare consultatieronde te kunnen houden.
Een kleine meerderheid van de 423 individuele
reacties sprak zich uit voor behoud van het
door architect Breuer ontworpen gebouw. De
geraadpleegde organisaties, zoals De BNA Kring
Haaglanden, DoCoMoMo Nederland en het
Haags Monumentenplatform, spraken zich ook
uit voor behoud.
Na dit door Heemschut voorgestelde besluit
begint nu een studie naar een passende
(her)bestemming van het gebouw. Daarvoor
zijn al vele suggesties gedaan, van Huis van de
Democratie, een design- en stoelen museum tot
nieuw onderdak voor de Hoge Raad.
Ewout van der Dussen
april 2010 Heemschut 5
