Ambtenoren met vooral
kennis van nieuwbouw
worden soms geacht
restauratieprojecten te
begeleiden
Villa Dudokpark 10 in Hilversum
het bouwhistorisch onderzoek een hoge vlucht
genomen en zijn er structureel vele restauratie
projecten gaande. Daarnaast spelen (in grotere
gemeenten) ook veel ruimtelijke vraagstukken,
zoals herstructurering van wederopbouwwijken,
die aandacht van de monumentenzorgers eisen.
Vaak groeit het takenpakket van de afdelingen
monumentenzorg in deze steden zonder uit
breiding van het personeelsbestand. Er wordt
daarom veelal geprioriteerd binnen de verschil
lende werkzaamheden en ambities.
De verwachting van veel ambtenaren is overi
gens, dat de tekorten de komende jaren door
de crisis en de daardoor waarschijnlijk noodza
kelijke bezuinigingen alleen maar groter zullen
worden.
Permanente aandacht
De oplossing van de genoemde problemen,
die ook door de erfgoedinspeetie geconstateerd
zijn, ligt voor een belangrijk deel bij de lokale
politiek. Gemeenten dienen zich te realiseren
dat de zorg voor het erfgoed om permanente
en deskundige aandacht vraagt, en dus om
voldoende financiële middelen. Ook moet het
besef bij gemeenten gaan leven, dat bij een
uitbreiding van monumentenlijsten en groei
ende takenpakketten ook een uitbreiding van
het personeelsbestand of een nieuwe werkwijze
geboden is. Je kunt dan denken aan samenwer
king tussen gemeenten.
Lastig is, dat verminkingen die door een gebrek
aan toezicht ontstaan meestal weinig aandacht
krijgen en men schijnbaar probleemloos lang
kan doormodderen. Voor Heemschut is een
belangrijke taak weggelegd om problemen te
signaleren en te benoemen. In de woorden
van een monumentenambtenaar: 'Wanneer de
criminaliteit stijgt door een tekort aan agenten,
duikt de pers daar direct op. Door maat
schappelijke druk zal er snel geld komen voor
een uitbreiding van het politiekorps. Vrijwel
niemand merkt verminkingen aan monumenten
op die ontstaan door een tekort aan toezicht.
Daardoor ontbreekt de maatschappelijke en
politieke druk om meer geld voor personeel uit
te trekken'.
Zekerheid
Toch zijn niet alle personeelsproblemen met
meer geld permanent te verhelpen. Een tweede
belangrijke oorzaak is namelijk het gebrek aan
gekwalificeerde mensen. Dit groeiende tekort
bestaat al langere tijd. In de komende jaren
zullen bovendien vanwege de vergrijzing veel
(monumenten)ambtenaren met pensioen gaan.
Het vervangen van deze ervaren mensen zal
moeilijk zijn. Niet alleen is de overheid weinig
in trek als werkgever, ook is er een groot gebrek
aan mensen met voldoende kennis van zowel
de architectuurgeschiedenis als van restau
ratietechnieken. Pas-afgestudeerden voldoen
vaak nog niet aan alle eisen en moeten eerst
ervaring opdoen of aanvullende cursussen
volgen. Als men eenmaal ervaring en kennis in
huis heeft is de plaatselijke overheid vaak al
niet meer in beeld als werkgever, omdat er vol
doende andere kansen op een goede baan zijn.
Wellicht kan dit probleem door de economische
crisis tijdelijk worden opgelost. Een baan bij de
overheid biedt momenteel immers meer zeker
heid dan een eigen bedrijf of een functie in het
bedrijfsleven.
De komende jaren zal de Nederlandse monu
mentenzorg verder gemoderniseerd worden.
Tegelijk zullen de gevolgen van de economische
crisis steeds meer zichtbaar worden. Moeilijk te
voorspellen is daarom, hoe onze monumenten
zorg zich exact zal ontwikkelen. Duidelijk is in
ieder geval wel, dat hogere en lagere overheden
alle zeilen zullen moeten bijzetten om de kwali
teit van de monumentenzorg te handhaven.
En, waar nodig, te verbeteren.
10 Heemschut april 2010
