t
J
Gabri van Tussenbroek en Pieter
Vlaardingerbroek - Sinds 1967 is
het Amsterdamse Korenmetershuis
op de Nieuwezijds Kolk de zetel
van de Bond Heemschut. In het
voorjaar van 2009 stelde directeur
Karei Loeff vast dat er eigenlijk
veel te weinig bekend was over het
gebouw, dat eigendom is van de
gemeente Amsterdam. Hij bena
derde het gemeentelijke Bureau
Monumenten 6t Archeologie (BMA).
Vrijwel tegelijkertijd verschenen
de nieuwe Richtlijnen Bouwhis
torisch Onderzoek. BMA greep de
vraag van Heemschut aan om de
Richtlijnen in de praktijk te toetsen
door een onderzoek uit te voeren
naar de bouwgeschiedenis van het
Korenmetershuis.
Architectuurhistorische essentie van
het Korenmetershuis als boogstelling.
Tekening BMA/Pieter Vlaardingerbroek
Het Korenmetershuis vanuit het zuidoosten,
aquarel van J.G.L. Rieke (1817-1898).
Stadsarchief Amsterdam
DE AMSTERDAMSE KORENMETERS
kregen al in 1558 een plaatsje op de Kolk.
Al snel moet er een stenen gebouwtje zijn ver
rezen, maar veel is daar niet over bekend.
In 1620 besloot het stadsbestuur echter dat het
tijd was om het gebouw te vernieuwen. In dat
jaar verrees het gebouw dat er tegenwoordig
nog steeds staat. Driehonderd jaar lang bleef
het in gebruik bij het gilde van Korenmeters
en diens rechtsopvolgers. Daarna werd het
persmuseum en bureau van de Vereniging de
Amsterdamse Haven, totdat de Bond Heem
schut zich er in 1967 in vestigde.
Zowel door zijn gebruiksgesehiedenis, ontwerp
als bouwhistorie heeft het Korenmetershuis
een hoge monumentwaarde. Daarbij zijn niet
alleen veel elementen uit de zeventiende eeuw
bewaard gebleven; ook laat het gebouw zijn
geschiedenis nog goed aflezen aan een aantal
bouwsporen. Tevens is het een voorbeeld van
hoe er rond 1900 in Nederland over restaureren
werd gedacht.
Architectuur
Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621)
werd in Amsterdam op grote schaal gebouwd.
Stadsmeestersteenhouwer Hendriek de Keyser,
stadsmeestermetselaar Cornelis II Danckerts
en stadsmeestertimmerman Hendrik Jacobsz
Staets zwaaiden de scepter over de toenmalige
dienst Publieke Werken. Zij waren als collectief
verantwoordelijk voor het ontwerp en de bouw
van vele stadswerken, waaronder het Koren
metershuis.
24 Heemschut oktober 2009
L:EFDE
Bouwgeschiedenis van
het Korenmetershuis
