THE PORTS
PORTABLE
A CULTURAL
TRAVEL GUIDE
TO THE PORT
CITIES OF
ANTWERP.
HAMBURÓ
OTTERDAM
De haven van
Antwerpen is voor
de kenners direct
herkenbaar.
Foto's Karei Loeff
afhankelijk te zijn van subsidies uit Den Haag.
Dit leidt tot veel minder uniformiteit in bouw
stijl en zelfs tot het verkopen van vrije kavels,
waar toekomstige bewoners zelf de bouwop
dracht mogen verstrekken aan de architect van
hun keuze.
Wandelroutes
In de erfgoedroute noemen we het Administra
tiekantoor van de KNSM aan de Levantkade.
Het is in 1980 gekraakt en de discussie 'slopen
of behouden' duurt vervolgens jaren.
De bewoners gaan akkoord met een groot
woongebouw rondom - architect Piraeus van
Kollhoff en Rapp - mits dat goed aansluit bij
het oude KNSM-gebouwtje. En dat is prachtig
gelukt. De beide nieuwbouwvleugels nemen het
oude gebouw op als een parel in een ketting.
Van de erfgoedroute noemen we nog de 300
meter lange reeks pakhuizen aan de Zeeburger
kade, prachtig gerenoveerd tot appartementen,
de chaletaehtige poortgebouwen van het
abattoir aan de Veelaan en het prachtige Lloyd
Hotel, vroeger gebouwd als tussenstation voor
migranten uit Oost-Europa op doortocht naar
Amerika, daarna jeugdgevangenis en nu een
sjiek hotel. Uit de route moderne architectuur zijn
ook enkele opvallende voorbeelden naar voren te
halen. Zoals het cirkelvormige Bareelona-gebouw
van de Belgische architect Bruno Albert, leerling
van de postmoderne classicist VandenHove.
En tenslotte het monumentale The Whale van Frits
van Dongen met zijn mooie, maar functionele
knik in het dak om de onderste verdiepingen ook
zonlicht te geven.
Drs. J. Kamerling is erfgoed- en architectuur-
journalist en lid van de Commissie Amsterdam
van Heemschut.
Havengasten
Havens worden allang niet meer alleen
aangedaan door aanmerende schepen om
vracht in en uit te laden. De ruwe schoon
heid van de vaak zeer uitgebreide industriële
complexen trekt een groeiend publiek van
belangstellende erfgoedtoeristen. Het
wandelboek voor het oostelijk havengebied
van Amsterdam is niet het enige dat op dit
terrein recent is verschenen.
Heel bijzonder is het initiatief van twee
Belgische portprofessionals die hun haven-
gekte omzetten in de uitgave van een reeks
haventoerismeboeken: het eerste deel van
deze The Ports Portable is in 2007 gepre
senteerd: A cultural travel guide to the port
cities of Antwerp, Hamburg Ft Rotterdam.
Met veel aandacht voor ontstaan, ontwikke
ling en modernisering plus hergebruik van de
havens. Meer delen over Europese haven
complexen, kondigen de auteurs Eric Van
Hooydonk en Patrick Verhoeven aan, staan
op de rol, van noordoost-Europa tot de Britse
steden en van het Iberisch Schiereiland tot de
Middellandse Zeeregio.
In de eerste gids aandacht voor de ontwik
keling van Rotterdam tot wereldhaven.
De stad maakt al jaren veel werk van het
hergebruik van verouderde havenfaciliteiten.
Antwerpen heeft op dit terrein eveneens een
reputatie hoog te houden, net als Hamburg.
Geen haven kan zonder andere invulling voor
pakhuizen, overslagcomplexen en verouderde
magazijnen. In Amsterdam is veel van de
veranderingen toegespitst op woningbouw
in en bij de bestaande havenbebouwing. De
drie grote havens van West-Europa richtten
intussen hele museumwijken in, waar naar
hartenlust de geur van de zeescheepvaart kan
worden opgesnoven. Niet onbelangrijk in de
toeristische handleidingen: de aandacht voor
uitgaansgelegenheden, cafés en restaurants.
The Ports Portable, ISBN 90-5325-250-9
is te koop 35) in de boekhandel en te
bestellen bij uitgever Pandora Publishers,
Indiëstraat 21, B-2030 Antwerpen, in België.
mfo@theportsportable.eu,
www.theportsportable.eu.
oktober 2009 Heemschut 17
i
fic Van Hooydonk Patrick Verhoeven
