Heemschut Actief
Friesland
Gelderland
Friesland. De directeurswoning in Aldeboarn.
Foto Jan Piet de Boer
Gelderland. Het bouwterrein (op de voorgrond met hek) bij de kerk
van Cuypers in Ruurlo. Foto: Rob Lureman
Directeurswoning zuivelfabriek bewaard
Aldeboarn - In november 2003 bereikten Bond
Heemschut de eerste verontrustende berichten
over mogelijke verkoop en sloop van de direc
teurswoning van de voormalige zuivelfabriek
De 'Torenmeter' in Aldeboarn. Woningstichting
Woonwille (tegenwoordig Welkom) had haar
oog laten vallen op het terrein om er twintig
seniorenwoningen te bouwen. De dorpsbe
langenvereniging meldde het geval bij Bond
Heemschut die vervolgens actie ondernam
en de gemeente Boarnsterhim wees op haar
verantwoordelijkheid. In augustus 2004 liet de
gemeente weten, dat woningbouw niet door
ging en de woningstichting geen partij was.
In juni 2005 bleek de situatie geheel anders te
liggen en werd door de betreffende woning
stichting een sloopvergunning aangevraagd
voor de fabrieksgebouwen inclusief de direc
teurswoning.
In haar reactie op de sloopaanvraag heeft Bond
Heemschut de betrokken partijen gewezen op
de waarde van een dergelijk gebouw voor een
dorp als Aldeboarn, waar de zuiveleultuur tot
ver in de 20ste eeuw hoogtij vierde. Veel van
de toekomstige bewoners van de seniorenwo
ningen hebben hier herinneringen aan. Onzeker
was het of er gehoor zou worden gegeven aan
de oproep van Heemschut. Het gebouw was
immers wel meegenomen binnen het Monu-
menteninventarisatieprojeet, maar werd uitein
delijk niet geselecteerd. Ook het beschermde
dorpsgezicht van Aldeboarn bood geen soelaas,
omdat de begrenzing ervan circa 50 meter van
de woning verwijderd lag.
Gelukkig heeft het geval in Aldeboarn samen
met een vergelijkbaar geval in Grou*) de
woningstichting Welkom op andere gedachten
gebracht en lijkt het beleid te zijn gewijzigd.
Zowel in Grou als Aldeboarn zijn uiteindelijk de
gebouwen bewaard gebleven en zijn pogingen
gedaan deze te integreren in de nieuwbouw.
In Aldeboarn is Welkom hier redelijk in
geslaagd, door drie appartementen in de
directeurswoning te maken. De woning ligt
temidden van appartementenblokken die qua
vorm en hoogte eningszins doen denken aan
de fabrieksgebouwen. Binnenkort worden de
appartementen opgeleverd.
Jan Piet de Boer
In dezelfde periode speelde er een vergelijkbaar
geval in het naburige Grou waar de 'Sinnewente', de
directeurswoning van de voormalige fabrieksdirec
teur van de Halbertsma-houtfabriek, door dezelfde
woningstichting gesloopt zou worden om plaats
te maken voor seniorenwoningen. De gemoederen
liepen hoog op, omdat dit beeldbepalende gebouw
voor de Grousters een belangrijke emotionele waarde
vertegenwoordigde. De Halbertsma's zorgden in het
dorp immers al meer dan een eeuw voor werkgele
genheid.
Behoud dorpsgezicht
Ruurlo - Heemschut heeft grote moeite met
de omvang van een te bouwen complex van
11 zorgappartementen in het centrum van het
dorp Ruurlo in de Gelderse Achterhoek. Het
bouwplan zoekt in alle opzichten de grenzen
op. De toelaatbare goothoogte uit het bestem
mingsplan wordt met drie meter overschreden
en het bebouwingsoppervlak wordt meer dan
verdubbeld vergeleken met de omvang van een
ter plaatse gesloopt winkel-woonhuis.
In een bij de gemeente Berkeiland ingediende
zienswijze wordt gewezen op de aantasting van
het landelijk ogende dorpsbeeld ter plaatse.
Tegenover de bouwplaats staat de St. Wil-
librorduskerk (1868) van Cuypers met pastorie,
terwijl in de directe omgeving van het beoogde
appartementencomplex zes gemeentelijke
monumenten zijn gesitueerd.
De gemeente Berkeiland wil via toepassing van
artikel 19 vrijstelling verlenen van de beper
kingen in het bestemmingsplan. Heemschut
vreest dat er een wezensvreemd element zal
verschijnen op een ziehtloeatie in de nu nog
gave dorpsrand. Het bouwblok voegt zich door
z'n dominerend karakter op geen wijze naar
de omringende bebouwing die beseheiden van
aard is. Daardoor is sprake van een ernstige
aantasting van de huidige belevingswaarde.
Ook verhouden de bouwvoornemens zich
niet met de plannen voor een (gemeentelijk)
6 Heemschut april 2009
