Industrieel nieuws Overijssel Flevoland 1. Een schets van het restauratieplan voor de oude textielfabriek van Van Heek aan de Lage Bothofstraat. Illustratie De Woonplaats Beeldengroep fabriek 1955. Het werkeiland van Lelystad op een luchtfoto uit ongeveer 1957. Links de woningen, voor de bouwput voor dieselgemaal Wortman. Foto KLM Aerocarto Enschede: Slechts weinig gebouwen herinneren nog aan de bloeitijd van de textielnijverheid in Enschede. Na de sluiting van de meeste fabrieken in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw werden de meeste fabrieksge bouwen snel en grondig gesloopt. Men wilde liever niet meer herinnerd worden aan het harde bestaan in de textielfabrieken van weleer. Ook de monumentale textielfabrieken van de firma Van Heek langs de spoorlijn naar Gronau (D) aan de Hoge Bothofstraat werden met de grond gelijk gemaakt. In dit deel van Enschede ontsprong slechts één fabriekscom plex tot nu toe de dans. De textielfabriek van Van Heek aan de Lage Bothofstraat, naast de spoorlijn. Dit op het oog oninteressante bedrijfsgebouw bevat in de kern nog steeds een oorspronkelijk bakstenen fabrieksgebouw uit het begin van de 20ste eeuw, gebouwd volgens de toen gang bare stijl van de Engelse Lancashire textielfa brieken. In de jaren zeventig zijn de buitenge vels bekleed met metalen platen, waardoor de indruk ontstaat dat het om een relatief modern bedrijfspand gaat. In het interieur van de fabriek, nu in gebruik bij een meubelzaak, zijn op de eerste verdieping nog bijzondere gietijzeren draagkolommen te zien, die in Enschede zeldzaam zijn geworden. In 1955 werd de fabriek aan de oostzijde uitge breid met een moderne spinnerij, naar ontwerp van de Zwitserse architect Gherzi. Het betreft een bakstenen bedrijfsgebouw met een voor die tijd revolutionair ontwerp. Het was een gebouw zonder daglicht, maar geheel geklimatiseerd. Aan de straatzijde is een monumentale entree, met een beeldengroep van drie godinnen en de jaartallen '1858' en '1958'. Deze beeldengroep maakt het gebouw tot een fraai en zeldzaam voorbeeld van wederopbouwarchiteetuur uit de vijftiger jaren. De eigenaar van de beide fabrieken, woning bouwvereniging 'de Woonplaats' had al een sloopvergunning aangevraagd om er nieuwe woningen te bouwen. Na de recente ontdek king van de cultuurhistorische waarde van de textielfabriek onderzoekt 'de Woonplaats' behoud en herbestemming van het complex. Een gegadigde voor het complex aan de Lage Bothofstraat is de Nationale Reisopera, die nu in een te krap pand in Enschede is gehuisvest. Lelystad: Dit jaar is het zestig jaar geleden dat in het zuidelijk deel van het IJsselmeer werd begonnen met de aanleg van een werkei land, van waaruit de latere Flevopolders zouden worden aangelegd. Met de aanleg van het werkeiland in het IJsselmeer begon ook de geschiedenis van Lelystad. In eenvou dige woningen werden de pioniers met hun gezinnen gehuisvest. Aanvankelijk gebeurde dit in houten barakken, later in bakstenen huisjes. Alle bouwmateriaal, brandstof en voedsel voor de bewoners moest per boot vanaf Harderwijk worden aangevoerd. Vanwege de materiaalschaarste werden de bakstenen, waarmee de woningen werden opgetrokken op z'n kant gemetseld, hetgeen een fraai metselverband opleverde. Nu, zoveel jaren later is het vroegere werkeiland nog steeds goed herkenbaar, al is het vanaf de zuid zijde ingesloten door de nieuwbouwwijken van Lelystad. Om het vroegere werkeiland is inmid dels een strijd gaande, in hoeverre dit oudste stukje Lelystad als cultuurhistorisch monument behouden kan blijven (zie onder meer Heem schut augustus 2006, pagina 36). De gemeente heeft met projectontwikke laar 'Waterfront' een overeenkomst gesloten waarbij de laatste een aantal oude woningen op het werkeiland renoveert, met als tegen prestatie de toestemming om hier tevens drie blokken met appartementen te bouwen. Met de opbrengst van de nieuwbouw kan de project ontwikkelaar de kosten van de restauratie van de oude woningen financieren. Inmiddels is een aantal bewoners in het geweer gekomen tegen de plannen, en heeft de Bond Heemschut het werkeiland met de pionierswoningen aange meld als rijksmonument. Heemschut beschouwt het werkeiland met de woningen als een uniek monument van de inpolderinggesehiedenis uit de vorige eeuw. Het werkeiland is voor een deel al aangetast, door de sloop van de centraal gelegen kantine en het wijzigen van het stratenplan. De bouw van drie moderne woonblokken temidden van de oude bebouwing, en de bouw van een nieuw woonblok pal aan de havenzijde van het werkeiland, zal het karakter van het gebied nog ïf*iïÉlllll

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2009 | | pagina 44