Jaap Kamerling - Dat de bekende schrijver Nescio, alias
voor J.H.F. Grönloh (Amsterdam 1882, Hilversum 1961)
een enthousiast lid van Heemschut is geweest was wel
bekend. In 1997 ontdekte literatuurvorser Maurits Verhoeff,
dat Nescio bovendien een fervent actievoerder voor het
behoud van landschaps- en stedensehoon was. En de geest
van Nescio waart nog steeds rond.
Actie vorig jaar voor behoud van het kronkelende 'Nescio-
fietspad' leidde er toe dat de bomen langs de Middenweg
opnieuw niet zijn gekapt. Foto's Jaap Kamerling
UIT VERHOEFF'S ONDERZOEK in de
archieven van Heemschut bleek, dat hij
vanaf 1947 zeker 13 verontwaardigde brieven
aan Heemschut schreef met het prangende
verzoek een actie te starten tegen dreigende
aantasting van stad, dorp of landschap.
In sarcastische brieven vol woede en bijtende
ironie zweepte hij Heemschut op om in het
geweer te komen. 'Wat gebeurt hier eigenlijk.
Zoudt U niet eens gaan kijken?'
Dat Nescio nu 47 jaar na zijn dood nog steeds
zijn invloed doet gelden als het om
ontsiering van stadsschoon gaat is nieuw.
Een actie, waarvan Verhoeff in 1997 in zijn
artikel in De Parelduiker melding maakte was
de actie tegen de dreigende kap van enkele
bomen langs de Middenweg in de Amsterdamse
Watergraafsmeer, vlakbij de ingang van Park
Frankendael. Hij vreesde, dat bomen zouden
moeten wijken voor verbreding van de Mid
denweg in verband met de aanleg van een
fietspad.
Het bestuur van Heemschut schreef hem ter
geruststelling terug, dat B Et W het bestuur had
geschreven, dat het hier niet ging om de aanleg
van een fietspad maar om een verplaatsing van
de toegangspoort van Frankendael teneinde
een betere inrit naar de buitenplaats mogelijk
te maken. Sussende woorden, die Nescio niet
echt gerust stelden. Anderhalfjaar later klom
hij weer in de pen. Hij vreesde 'periculum in
mora' ofwel uitgesteld gevaar. Uiteindelijk is er
na zijn dood wel een fietspad aangelegd maar
uit respect voor hem zo, dat er geen boom
hoefde wijken. Het fietspad slingert zich heel
romantisch om de bomen heen. Tot begin 2008,
toen het stadsdeel Oost-Watergraafsmeer zijn
plannen tot herinrichting van de Middenweg in
de inspraak gooide.
Nu bleek, dat de geschiedenis Nescio uit
eindelijk gelijk dreigde te geven en zijn vrees
voor bomenkap onwille van een fietspad toch
bewaarheid dreigde te worden. Het stadsdeel
wilde namelijk het zich om de bomen kronke
lende pad recht trekken omdat dat veiliger zou
zijn.
Kronkel blijft
Ik kreeg die plannen te zien en schreef er een
artikel over in de eenmalige publicatie Bloei,
een reisgidsje voor het park, uitgegeven ter
gelegenheid van de opening van het gere
noveerde Park Frankendael in 2008. Daarin
herinnerde ik het stadsdeelbestuur aan de
dreigende woorden, die Nescio sprak bij een
ander geval van bomenkap langs de weg van
Broek in Waterland naar Monnickendam in
1954. Hij schreef toen: 'God zal ze eeuwig
gloeiend nakend inde hel sansodemirakelen.
Deze rij (met kap bedreigde) bomen heeft me
bijna 60 jaar verheugd.'
De waarschuwing heeft geholpen. Tim Stok,
raadslid voor het CDA, stelde schriftelijke
vragen aan het stadsdeelbestuur en ook Groen-
Links kwam in het geweer.
De buurtbewoners zelf waren verdeeld.
De tegenstanders van recht trekken wonnen.
Het stadsdeelbestuur zwichtte en zag er
uiteindelijk van af het fietspad recht te trekken
ten koste van wat in Het Parool voortaan de
Nescio-bomen heten.
drs. J. Kamerling is lid van de Commissie
Amsterdam van Heemsehut en journalist
cultureel erfgoed.
Bronnen
Tijdschrift De Parelduiker, 1997, 3
Heemschut februari 1998
Natuurdagboek, Nijgh en Van Ditmar,
Van Oorschot, 1996.
februari 2009 Heemschut 23
Nescio verijdelt opnieuw
bomenkap Amsterdam
