•it
T
»jp
lit
HM
- mm
bijgewoonde kerkdienst (waar dat nog mogelijk
is: sommige kerkgebouwen zijn in feite aan de
eredienst onttrokken, zoals dat van Vierhuizen,
althans vóór de recente spectaculaire reddings
operatie). Daarna volgt een beschrijving van
het omgevende dorp alsmede ex- en interieur
van het kerkgebouw en aan het einde worden
enkele bijzonderheden uit het verleden van de
gemeente onthuld. Dit boek bekoort ook door
de bekommernis met het behoud van het ker
kelijk leven in kleine en vergrijzende gemeen
schappen die uit de tekst spreekt.
Pronkvertoon
Wie schrijft over kerkbehoud in de Provincie
Groningen kan natuurlijk niet onvermeld laten
de Stichting Oude Groninger Kerken. Zij heeft
ter markering van haar vijftigjarig jubileum
door de Koninklijke Van Gorcum en de Stichting
Philip Elchers laten uitgeven De Groninger
Cultuurschot: Kerken von 1000 tot 1800 onder
redactie van Justin Kroesen en Regnerus
Steensma. Dezen hebben zich laten bijstaan
door een team zeer deskundige medewerkers
en gezorgd voor een rijkdom aan illustraties.
Allereerst komen de bouwkundige aspecten
aan de orde, met uiteraard hoogtepunten als
de kerken van Stedum, Zeerijp en Middelstum.
Uit de bijdrage van Steensma over de middel
eeuwse kerkinrichting blijkt dat daarvan nog
vrij veel over is.
Een zeer bijzonder document is bij voorbeeld de
inrichting van de kerk van Ter Apel die behoort
bij het enige bewaarde middeleeuwse plat
telandsklooster in Noord-Nederland. Kees van
der Ploeg geeft een indruk van de rijkdom aan
historische kansels die bewaard is gebleven.
Victor Timmer schrijft over het Groningerland
als 'orgeltuin van Europa'. De bijdragen van
Redmer Alma en Kees Kuiken betreffen het rijke
heraldische pronkvertoon op 17de- en 18de-
eeuwse gestoelten, rouwborden en grafmonu
menten. Onbetwiste artistieke hoogtepunten
daarbij vormden de grafmonumenten in de
kerken van Stedum en Midwolda (W.) door
Rombout Verhuist. In het voorwoord wordt
de hoop geuit dat ooit een boek verschijnen
zal over de Groninger kerken die na 1800 zijn
gebouwd. Moge dat van even excellente kwali
teit blijken als wat ik zojuist besprak.
I
k lm 11
i i 1 Mi i ft
Nonnenwater Gouda, een verrommeld straatbeeld in 2008.
Foto Sjaak de Keijzer
Kaart van Gouda met het te ontdempen Nonnenwater.
14 Heemschut februari 2009
BESTAAND WATER
RECONSTRUCTIE GRACHTEN
LOCATIE NONNENWATER
wmrnt
1 J.