trieel ni
ZUID-HOLLAND
Apeldoorn, detail gevelsteen. Foto Marcvel Overbeek
Leiden, watertoren.
Archieffoto: Brigitte Linskens
laten restaureren en het een nieuwe functie
geven, waarbij men denkt aan de vestiging van
studio's in het pand. Mogelijk zal op de begane-
grondverdieping een buurtsuper worden
gevestigd. Het kantoor is geplaatst op de lijst
van gemeentelijke monumenten.
De gevels worden verlevendigd door brede
raampartijen en horizontale natuurstenen
banden. In de gevels is een fraaie gedenksteen
aangebracht met het wapen van Apeldoorn
en het jaartal 1909, en een steen met het
opschrift GASFABRIEK.
Wehl: Op tweede Pinkersterdag 2008 werd
het gerestaureerde complex van de stoomtim-
merfabriek in Wehl (Gelderse Achterhoek) in
gebruik genomen met een familiereünie van de
familie Damen. Theodorus Damen was in 1908
de grondlegger van de stoomtimmerfabriek,
gelegen aan de Stationsweg in Wehl. Deze ves
tigingsplaats werd gekozen vanwege de trans
portmogelijkheden: het gezaagde hout kon per
trein naar Limburg worden vervoerd, waar het
in de mijnen werd gebruikt als stuthout voor de
mijngangen. De stoomtimmerfabriek is aan de
buitenzijde opgetrokken in baksteen, voorzien
van sierkantelen en borstweringen, met daarin
opgenomen de naam van de fabriek.
Het woonhuis is in dezelfde stijl gebouwd naast
de fabriek. In het interieur van de timmerfa
briek is nog een oude verticale ijzeren zaag-
raam aanwezig, dat af en toe in gebruik is voor
het zagen van boomstammen. Het restauratie
plan is opgezet door een nazaat van Theodorus
Damen. De stoomtimmerfabriek is een zeldzaam
gaaf voorbeeld van een industriële houtzagerij
uit het begin van de twintigste eeuw.
Leiden: Voor veel buiten bedrijf geraakte water
torens wordt naarstig naar een zinvolle her
bestemming gezocht. Dat dit niet makkelijk is,
vloeit voort uit de bijzondere vorm en functie
van de watertoren, en de ambtelijke belem
meringen die gelden voor het geven van een
andere bestemming aan zo'n toren. Ook voor de
Leidse watertoren wordt al vele jaren gezocht
naar een zinvol nieuw gebruik. De gemeente
Leiden wil het rijksmonument verkopen aan de
hoogste bieder.
De Leidse watertoren is bijzonder, omdat deze
als een van de eerste van ons land is opge
trokken in gewapend beton. De toren dateert
uit 1908, de constructie werd uitgevoerd door
de Hollandsehe Maatschappij tot het uitvoeren
van werken in gewapend beton. Een ontwerp
wedstrijd, uitgeschreven door het Rijnlands
Architecten Platform (RAP) (zie Heemschut juni
2008, pag 15) werd gewonnen door architect
Pieter van Swieten uit Leiden. In zijn ontwerp
krijgt de toren een horecafunctie. De muren
tussen het betonskelet worden deels vervangen
door glas, zodat de watertoren een transpa
rante uitstraling krijgt.
Stolwijk: De restauratie van de uit 1800 date
rende Stolwijker sluis bij Gouda gaat (voorlopig)
niet door. Voor de restauratie was een subsidie
aangevraagd van 1,3 miljoen euro bij de Rijks
dienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en
Monumenten (RACM). De aanvraag werd door
de RACM onlangs afgewezen.
Al in 2006 hebben diverse belanghebbenden,
het Hoogheemraadschap van Sehieland en de
Krimpenerwaard, de landinrichtingscommissie,
de stad Gouda en de provincie Zuid-Holland
een intentieverklaring getekend voor het nood
zakelijke herstel van de verwaarloosde sluis.
Nu het subsidieverzoek is afgewezen door de
RACM is er volgens het Hoogheemraadschap,
de eigenaar van de sluis maar een optie: het
slopen van het sluiseomplex en daarvoor in de
plaats een dijkliehaam opwerpen. Deze operatie
is noodzakelijk om de veiligheid te garanderen
van de inwoners van de Krimpenerwaard. De
Historische Vereniging Die Goude blijft zich
verzetten tegen de sloopplannen, en stelt voor
de sluis partieel te herstellen in afwachting van
de totale restauratie.
Sliedreeht: Het Stimuleringsfonds voor de
Architectuur stelt een subsidie van ruim
56.000 beschikbaar voor het project Indu
strieel Erfgoed in de Merwedezone, in het kader
van de zogenaamde Belvedèreregeling. Aan
deze subsidie verbindt het fonds de voorwaarde
dat de ontwikkelingsprojecten in het gebied
grondig worden onderzocht. Het project wordt
uitgevoerd door de Stichting Groene Hart, in
samenwerking met ingenieursbureau Oranje
woud. Doel van het project is het behoud van
panden, die kenmerkend zijn voor de indu
striële geschiedenis van de Merwedezone, zoals
scheepswerven, fabriekshallen, werkplaatsen,
arbeiderswoningen en directievilla's. De Mer
wedezone moet herkenbaar blijven als het land
van Jan de Hartog en Hollands Glorie.
Afgelopen jaren zijn in het kader van dit
project diverse symposia in de Merwedezone
gehouden. Verder is het industrieel erfgoed
geïnventariseerd in het rapport 'Tussen dijk
en rivier' en is het beleid van de diverse
gemeenten in kaart gebracht. De resultaten van
