Erfgoedexcursie
Catharinakapel
Erfgoedexcursie naar Harderwijk, zaterdag 22 november
Grote Kerk
Geo Sehilte - Het huidige Harderwijk is gegroeid uit het middeleeuwse
Herderewieh. Al in 1231 kreeg Harderwijk stads- en marktrechten van de
Gelderse graaf Otto II. De strategische ligging van de stad aan de noordrand
van de Veluwe in het doorgangsgebied tussen Holland en de IJsselsteden,
speelde daarin een belangrijk rol. De Erfgoedexeursie van Heemschut heeft
zaterdag 22 november deze veelkleurige monumentenstad als bestemming.
Als oude Hanzestad bezit
De Catharinakapel is in 1502 gebouwd.
Na de Reformatie - in Harderwijk in
1578 begonnen - werd het klooster in
1582 gesloten. In 1600 werd de kapel in
gebruik genomen door het Gymna
sium Velavicum, dat zich tot Gelderse
Academie ontwikkelde. Na de sluiting
van de universiteit in 1811 diende het
gebouw o.a. als spinsehool, opslag
plaats en bakkerij. In 1853, na herstel
van de bisschoppelijke hiërarchie, werd
de kapel weer ingericht voor de katho
lieke eredienst. In de jaren 1911- 1913
leidde Jos Cuypers, de zoon van Pierre,
een restauratie. In 1980 is de kapel
opnieuw gerestaureerd, thans heeft zij
een culturele functie.
Het interieur van de Grote Kerk van Harderwijk en detail van de
beschildering van de pilaren. Foto's Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe
De Grote Kerk - gedeeltelijk daterend
uit de 14e eeuw - is een driebeukige
basilica met een koor in laatgotische
stijl, kapellen en straalkapellen. In 1578,
tijdens de Reformatie, werd de kerk voor
de protestantse eredienst ingericht. In
de 18e eeuw raakte het gebouw steeds
verder in verval. De toren stortte in
1797 in en het orgel en drie traveeën
werden meegesleurd. In 1798 werd
door geldgebrek voor het resterende
deel van de kerk een nieuwe fagade
gezet, uitgevoerd als een klokgevel
in Lodewijk XVI stijl. Het verdwenen
gedeelte van de kerk is in de bestrating
van het plein aangegeven. In 1826
bouwden de gebroeders Batz een nieuw
orgel. In 1968 werden op de gewelven
belangrijke 16de eeuwse fresco's terug
gevonden. Deze fresco's met bijbelse
taferelen zijn door Ewolt van Delft en
zijn dochter Agatha van Deventer in
1560-1562 aangebracht. De laatste
restauratie is in 1980 afgerond.
Harderwijk een rijke erfenis.
Visserij en scheepvaart leidden tot
economische bloei. Handelsverbin
dingen werden tot in het Oostzeege
bied onderhouden en een belangrijk
exportartikel was laken. De plaatselijke
machthebbers sloten overeenkomsten
met andere steden ter bevordering van
de handel. Waar verdiend wordt, wordt
ook gevochten: verscheidene oorlogen
werden uitgevochten. Desondanks
waren de 14de en ook de 15de eeuw in
Harderwijk een periode van bloei. Uit
breiding vond plaats en, in 1315 verrees
de Grote Kerk.
Academie
Begin 16e eeuw zette het verval in,
mede veroorzaakt door oorlogen tussen
keizer Karei V en de hertog van Gelre
en de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648).
De stad kreeg op aandringen van prins
Maurits nieuwe verdedigingswerken, de
Spaanse troepen konden de stad niet
veroveren.
In 1650/1651 kwam de nieuwe haven
tot stand en de komst van een uni
versiteit droeg bij aan de opbloei van
Harderwijk. In 1648 werd de Latijnse
School officieel verheven tot Gelderse
Academie. Twee wereldberoemde
geleerden promoveerden aan deze uni
versiteit. In 1693 de medicus Herman
36 Heemschut oktober 2008
