Welvaart door havenkanaal
Zoals de omgeving van het Havenkanaal er eeuwen geleden uitzag, geschilderd door Van de Venne.
landschapsarchitect Bosch Slabbers. Tijdens dit
gesprek werd duidelijk dat het pad toegankelijk
blijft voor voetgangers, zij het op eigen risico.
De uitkomst van het gesprek met de gemeente
is, dat de Westelijke Oude Havendijk bij de
aanleg van de golfbaan gespaard blijft met uit
zondering van een plaatselijke verhoging tegen
de dijk, voor de aanleg van een green. De plaat
selijke verhoging wordt vermoedelijk gemas
keerd door de reconstructie van een voormalige
geschutskorf. Reeds geplande aantastingen van
het dijklichaam gaan niet door en het eerder
afgegraven noordelijk gedeelte van de dijk zal
worden hersteld. Met één uitzondering; een
doorsteek bij de Mannezeese watergang.
De bestaande beplanting, die in een slechte
staat verkeert, zal worden vervangen door
nieuwe essen. Burggolf zal het beplantingsplan
gefaseerd uitvoeren om de aanwezige fauna in
de gelegenheid te stellen van biotoop te wis
selen. Burggolf maakt een aangepast totaal
plan, waarin de bescherming van de Westelijke
Oude Havendijk centraal staat. Dit compromis,
hoewel niet ideaal, is voor alle partijen accep
tabel.
De algehele conclusie van de gemeente en
belangengroeperingen is, dat veel problemen,
discussies en extra werk voorkomen hadden
kunnen worden als in een eerdere fase een
gesprek met Burggolf en de vorming van een
klankbordgroep had plaats gevonden. Een
dergelijke pro-actieve benadering zou in het
vervolg altijd moeten plaatsvinden.
I/V. Heijbroek is voorzitter van de Provinciale
Commissie Zeeland van Heemschut
Middelburg, dat rond 1200 stadsrechten kreeg, lag met zijn havens aan de Arne. Schepen
konden vanuit de stad via Arnemuiden, in de Westerschelde komen. Arnemuiden zelf was
toen nog niet ommuurd, maar ontwikkelde zich in de tweede helft van de 15e eeuw tot
havenplaats en geduchte concurrent van Middelburg. De stad besloot de ambachtsheerlijk
heid te kopen, zodat Middelburg meer invloed op de haven kon uitoefenen. Arnemuiden
werd weliswaar versterkt en kreeg later stadsrechten verleend door Prins Willem van Oranje,
maar geen zitting in de Staten van Zeeland en werd een smalstad.
Omdat de Arne met als havenmond Arnemuiden steeds moeilijker bevaarbaar werd heeft
Middelburg met steun van Karei V al in 1532-1535 een 57 meter breed kanaal gegraven
vanaf de havens naar de Welzinge (het water tussen Walcheren en de polder van Nieuw- en
Sint Joosland). Deze Welzinge mondde aan de zuidzijde uit in de Westerschelde. De aanleg
van dit kanaal was voor die tijd een waanzinnig omvangrijk karwei, maar leverde de stad
een prestigieuze toegang, waarlangs schepen van onder meer de Zeeuwse Kamer van de
VOC en de WIC in en uit konden varen. De monding werd beschermd door het fort Zeeburg,
gebouwd in 1547-1556, later bekend onder de naam Rammekens.
Aan dit havenkanaal heeft Middelburg in de daarop volgende eeuwen zijn grote bloei te
danken. Met de verdere verzanding van de Arne aan het eind van de 16de eeuw verdwijnt de
zeehandel volledig uit Arnemuiden en richt alle economische activiteit zich op Middelburg.
Pas in het begin van de 19de eeuw verzandt ook het havenkanaal en komt er een nieuw
Kanaal naar Veere, dat tot slot weer vervangen is door het Kanaal door Walcheren.
oktober 2008 Heemschut 29
