Tijd voor echte belangstelling voor Amsterdam
Norman Vervat - De Amsterdamse wethouder Tjeerd Herrema van
de centrale stad presenteerde in januari zijn wederopbouw top
100 voor de hoofdstad. Deze lijst laat zien welke bouwwerken uit
de periode 1945 tot 1965 volgens Amsterdam behoudenswaard
zijn. De lijst is hoofdzakelijk bedoeld als discussiestuk.
ET IS DE BEDOELING om in de nabije
toekomst daadwerkelijk over te gaan tot
bescherming van (een deel van) deze geselec
teerde gebouwen. De Commissie Amsterdam
van Heemschut reageerde verheugd op de top
100, omdat de gemeente nu eindelijk belang
stelling toont voor het belangrijke wederop-
bouwerfgoed. Helaas is de top 100 niet het
instrument dat in Amsterdam nodig is om het
wederopbouwerfgoed te redden. Voor een
aantal gebouwen uit de lijst bestaat namelijk
een reële sloopdreiging en één object, de Pius-
X kerk in Slotervaart, is zelfs al gesloopt.
Het grote probleem is, dat de bevoegdheid
om monumenten aan te wijzen in Amsterdam
niet bij de centrale stad, maar bij de diverse
stadsdelen ligt. In de naoorlogse wijken is het
beschermen van gebouwen door de grootscha
lige herstructurering die daar gaande is een
zeer actueel probleem. Voor deze ambitieuze
plannen dient een aanzienlijk deel van de
bestaande bebouwing te wijken. Vaak blijkt er
totaal geen aandacht te zijn voor het erfgoed.
Er zijn wel deelraadsleden die zich inzetten
voor het gebouwde erfgoed, maar vaak kunnen
zij niet voldoende gewicht in de schaal leggen
om bepaalde gebouwen te redden.
Heemschut constateert dat het bewustzijn
in de stadsdelen inmiddels langzaam aan het
groeien is. Men ontplooit inmiddels zelf initi
atieven of toont bereidheid om naar ons te luis
teren. In Slotervaart schrok de stadsdeelraad
van de harde acties rond de sloop van de Pius-X
kerk. De strijd om de kerk is verloren, maar het
stadsdeel werkt inmiddels wel aan het opstellen
van een monumentenlijst.
In de stadsdelen Geuzenveld-Slotermeer en
Osdorp is meer werk te verzetten. Heemschut
heeft daarom samen met het Cuypersgenoot-
sehap en Pro-West (vereniging Promotie
Westelijke Tuinsteden) besloten om bij de
raadsleden meer bewustzijn voor het erfgoed
te creëren en hen vervolgens te activeren om
zich voor dit erfgoed in te zetten.
Om dit te bereiken zijn stadswandelingen geor
ganiseerd, zoals in Osdorp, waar met een groep
raadsleden een rondgang langs een aantal
bijzondere gebouwen en stedenbouwkundige
structuren is gemaakt. Deze wandelingen
maken de raadsleden hopelijk bewust van het
waardevolle erfgoed dat ook in de eigen, jonge
woonwijken te vinden is. Nu, na een aantal
wandelingen, schrijven we als Amstedamse
commissie brieven en monumentenaanvragen.
Wij hopen dat een aantal belangrijke gebouwen
nu daadwerkelijk tot gemeentelijk monument
zal worden aangewezen.
In Osdorp gaat dat zo goed als zeker lukken,
in Geuzenveld-Slotermeer is er nog meer werk
nodig. Andere stadsdelen, waaronder Noord,
volgen nog. Uiteraard is het bijzondere karakter
van de Westelijke Tuinsteden niet gered door de
bescherming van een klein aantal gebouwen.
Ook in de toekomst ligt veel werk op ons te
wachten. Wij geloven echter wel dat de eerste
grote stap met deze wanelingen gezet is.
N. Vervat is lid van de Commisie Amsterdam
van Heemschut, student en is onlangs toege
treden tot de redactie.
10 Heemschut oktober 2008
