de Stelling van Amsterdam.
Naast bijzondere woonhuizen, waaronder veel
houtbouw, blijken ook eirea zestig grens
palen de status van provinciaal monument
te bezitten. Vele daarvan zijn te vinden op
de grens van Noord Holland met Utrecht.
Andere karakteristieke objecten zijn de stolpen
waarvan het silhouet zo kenmerkend is voor het
Noord-Hollandse landschap. Op de lijst staan
verder dijken, zoals de kilometerslange dijken
langs het IJsselmeer, de oude IJdijk en de West-
Friese Omringdijk uit de 12e en 13e eeuw.
Maar ook kleiputten, langgerekte sloten met
grillige vormen doordat er vroeger de klei werd
gewonnen voor de bouw van de dijken, en
braken staan er op. Braken of wielen zijn ronde
vormen in de dijk, ontstaan nadat natuurlijke
dijkdoorbraken niet meer op dezelfde plek
gedicht konden worden.
Als keuzecriterium werd steeds gekeken
naar de cultuurhistorische waarde van het
object binnen de ontwikkelingsgeschiedenis
van Noord-Holland. Gebouwen zijn dan ook
niet geselecteerd vanwege de naam van
een bekende architect. De lijst is daarnaast
tot stand gekomen in nauw overleg met
gemeenten.
Weliswaar kennen meer provincies provinciale
monumenten, maar alleen Noord-Holland bezit
een dergelijke uitgebreide lijst van circa 620
objecten. De provincie is van mening dat de
lijst representatief is voor haar monumenten-
bezit. Aan de lijst worden dan ook geen nieuwe
monumenten toegevoegd, hoewel er nog wel
verzoeken binnenkomen en er een enkele keer
objecten afvallen. Bijvoorbeeld door brand.
De lijst is op adres gecategoriseerd, maar helaas
nog niet online beschikbaar. Wel wordt gewerkt
aan een monumentenbeschrijving.
Gered van de sloop
Vanwege het proactieve provinciale beleid is in
Noord-Holland veel moois gered van de sloop.
Vooral als het gaat om het unieke industriële
erfgoed langs de Zaan bij Wormerveer. Prachtige
complexen en pakhuizen, zoals de Adelaar, Lassie
en Mercurius, zijn fraai gerestaureerd en sieren
nu de oevers van de Zaan. De provincie heeft
deze panden gerestaureerd met provinciaal geld
en vervolgens overgedragen aan het rijk nadat de
topstukken de status van rijksmonument kregen.
Van der Kleij spreekt over 'een onbaatzuchtig
provinciaal beleid.' Ook dat is een bewuste keuze
van de provincie Noord Holland.
Ook kerken staan op de provinciale monumen
tenlijst. Hier die van Obdam, de St. Victor.
Foto provincie Noord-Holland
Dijken zijn in Noord-Holland provinciale monumenten. De acht km lange
Wierdijk aan de zuidkant van het voormalige eiland Wieringen. De dijk
is aangelegd tussen 1594 en 1627. Foto Ma reel Ie van Haersma Buma
Fort Edam, onderdeel van de
Stelling van Amsterdam.
Foto provincie Noord-Holland
Het Fort bij Penningsveer, onderdeel
van de Stelling van Amsterdam.
Foto provincie Noord-Holland
Het station van Bussum.
Foto Brigitte Linskens
oktober 2008 Heemschut 9
