Karakteristiek van de provincie behouden
In een functioneel maar bepaald
onooglijk gebouw tegenover het fraaie station van Haarlem wordt tij
dens het gesprek snel duidelijk dat de provincie Noord-Holland voorop
liep met het opstellen van een lijst van provinciale monumenten. Deze
worden nu beschermd op basis van de provinciale monumentenveror
dening Noord-Holland. De grote financiële investering in deze monu
menten is een bewuste keus geweest van de provincie.
Ernst van der Kleij, Sascha Baggerman en Marcelle van
Haersma Buma voor het provinciehuis van Noord-Holland
in Haarlem. Foto Niek Visser
BINNEN DE SECTOR Cultuur en Cultuur
historie zijn Marcelle van Elaersma Buma
en Ernst van der Kleij samen met een aantal
collega's belast met de uitvoering van het
monumentenbeleid dat van kracht is sinds de
jaren tachtig. Sascha Baggerman steunt hen
daarbij als de verantwoordelijk portefeuille
houder Cultuur.
Van Haersma Buma houdt zich met name
bezig met vergunningverlening betreffende
monumenten en het project Wet Kenbaarheid
Publiekrechtelijke Beperkingen, kortweg WKPB.
In deze wet, die sinds 1 juli 2007 van kracht is,
staat dat alle publiekrechtelijke beperkingen
rondom een monument bekend moeten zijn en
voor het publiek toegankelijk bij één beheerder.
Het gaat daarbij om de monumenten zelf,
maar ook om veel andere onderwerpen die
raakvlakken vertonen met die objecten, zoals
bodemverontreiniging.
Het is hierbij van belang dat er één landelijk
aanspreekpunt komt. Het project gaat twee
jaar in beslag nemen en loopt inmiddels goed
als het gaat om gebouwde monumenten,
omdat daarvan de kadastrale gegevens bekend
zijn. Bij geografische objecten, zoals dijken,
polders en kleiputten is het veel complexer.
Marcelle: 'hoe bepaal je bijvoorbeeld op een
duidige wijze de contour van een dijk.'
Structuurvisie
Ernst van der Kleij is beleidsadviseur cultureel
erfgoed en in 2008 onder meer projectleider
van het jaar van het religieus erfgoed. Daar
naast werkt hij mee aan de ontwikkeling van de
structuurvisie Noord Holland, een voortvloeisel
uit de nieuwe wet op de ruimtelijke orde
ning. In deze struetuurvisie wordt vastgelegd
wat de provincie van belang acht voor een
goede ontwikkeling, dus impliciet ook hoe de
provincie wil omgaan met haar erfgoed. Deze
structuurvisie kan beschouwd worden als een
vervolg op de vroegere streekplannen. Van der
Kleij stelt dat er veel is veranderd; de toet
sende rol van de provincie is verdwenen bij de
nieuwe wet Ruimtelijke Ordening. Er is sprake
van liberalisering en van veel meer autonomie
voor gemeenten. Van der Kleij: 'decentraal wat
kan, centraal wat de grenzen van gemeenten
overschrijdt. De provincie moet nu haar rol
definiëren en waarmaken. Dus bovenlokale
zaken behartigen zoals de dijken en de Stelling
Amsterdam.'
Verder houden beiden zich bezig met het
verlenen van monumentenverordeningen en
vergunningen, het beoordelen van bestem
mingsplannen en de Wet Algemene Bepalingen
Omgevingsreeht (WABO). Deze wet heeft tot
gevolg dat de vergunningverlening voor provin
ciale monumenten, die nu tot de verantwoor
delijkheid van de provincie behoorde, per 1
januari 2010 over zal gaan naar de gemeenten
zoals dat ook al geldt voor rijksmonumenten.
Kieiput en dijk
In de jaren tachtig uitten Provinciale Staten
van Noord-Holland de wens om de jongere
bouwkunst van na 1850, die niet door de
monumentenwet beschermd werd, te inven
tariseren. Deze wens werd ingegeven door de
vrees dat met name de jongere bouwkunst op
het platteland, zonder de bescherming van
een provinciale monumentenstatus, dreigde
te verdwijnen. De provincie liep met dit beleid
vooruit op het landelijke monumenten inven
tarisatie project (MIP). Het voorbeeld werd niet
gevolgd door de andere provincies. Die hielden
vast aan het bestaande rijksbeleid.
Al pratende blijkt de enorme diversiteit van de
lijst. Deze bevat alle mogelijke typen gebouwen,
kerken, industrieel erfgoed en eirea zestig
waterstaatkundige werken waaronder gemalen,
sluizen en (vlot)bruggen. Maar ook de twaalf
houten ijsbrekers voor de haven van Marken
staan op de lijst. Verder (houten) grafmonu
menten op kerkhoven, gedenkstenen in sluizen
en verschillende forten en losse objecten van
8 Heemschut oktober 2008
