Hendrick de Keyser koopt
Hodshonhuis Haarlem
Voor Nederland
bewaard, 150 jaar KOG
Het Hodshonhuis in Haarlem, aan de oever van het Spaarne. Dit stads-
paleis is sinds kort eigendom van Vereniging Hendrick de Keyser.
Foto Heemschut
Interieur van de vergaderzaal in het pand Spuistraat 135/ Nieuwezijds Voorburgwal 180.
Fotografie op karton, eirea 1875. Eigendom Koninklijk Oudheidkundig Genootschap
Negentig jaar al is de Vereniging Hendrick de
Keyser, maar bijna meer dan ooit actief in het
aankopen van monumentale gebouwen. Nog
afgelopen voorjaar werd het Hodshonhuis
in Haarlem aan het bezit van de vereniging
toegevoegd. De Koninklijke Hollandsehe
Maatschappij der Wetenschappen was al sinds
de negentiende eeuw eigenaar van dit gebouw.
Besloten werd tot overdracht aan Hendrick de
Keyser, omdat deze vereniging veel beter dan
de Maatschappij is toegespitst op het onder
houd van dit waardevolle stadspaleis. Het werd
in 1794 door Abraham van der Hart ontworpen
voor Keetje Hodshon, die hier tot haar dood
bleef wonen. Daarna, in 1841, betrok de Maat-
sehapppij der Wetenschappen het ruime pand
aan het Spaarne in Haarlem.
Het Hodshonhuis, van buiten voornaam
en ingetogen, werd van binnen magistraal
gedecoreerd volgens de laatste internationale
mode. Hierbij werden alle registers openge
trokken door vooraanstaande decorateurs
uit Amsterdam en Haarlem. Fraai stucwerk,
betimmeringen, houtsnijwerk, schilderwerk,
schoorsteenmantels en spiegels, dit alles is
vrijwel ongeschonden bewaard gebleven. Het
huis heeft vier ontvangstvertrekken. Elk vertrek
heeft een geheel eigen sfeer, met sterk ver
schillende kleuren, materialen en ornamenten:
een classicistische erkerzaal, een salon in
'Etrurisehe' stijl, een met zeer fijn houtsnijwerk
versierde Rode Kamer en een fraai binnenpor-
taal. De balzaal of Blauwe Kamer vormt het
absolute hoogtepunt van de reeks staatsiever-
trekken; de wanden zijn met grote verfijning
in 'Wedgwood-stijl' in stuc uitgevoerd. Deze
zaal, het best bewaarde en meest originele
voorbeeld van de door Van der Hart ontworpen
stuezalen, is absoluut uniek in Nederland.
Verspreid door Nederland verhuurt Hendrick de
Keyser nu woningen, kantoorpanden, loodsen,
stadspaleizen, modelwoningen, kerken, boerde
rijen en een watertoren. Na restauratie zorgt de
vereniging altijd dat het monument (met een
andere bestemming) weer langdurig verhuurd
kan worden.
www. hen dri ckdeke yser.nl
Onder de titel Voor Nederland bewaard laat
het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap in
alle provincies de komende maanden enkele
waardevolle parels uit de zeer omvangrijke col
lectie zien. Het KOG (nu 500 leden) stond aan
de wieg van het Rijksmuseum, dat in 1885 werd
gesticht. Al snel na de oprichting in 1858 werd
het Oudheidkundig Genootschap al Konink
lijk, omdat koning Willem III erg enthousiast
was. Niet alleen het geld stroomde binnen om
nieuwe aankopen te doen, ook dankzij legaten,
giften en bruiklenen groeide de collectie die de
Nederlandse geschiedenis en het dagelijks leven
in beeld brengt. Het is nu een van de grootste
in Nederland. Van de huidige dik 35.000
objecten zijn er nu ongeveer 2500 langdurig in
bruikleen gegeven aan musea.
In de eerste vijftig jaar van het bestaan kwam
het Genootschap in het geweer tegen afbraak
van monumenten. Zo werd onder meer de
Broerekerk in Bolsward en het Maarten van
Rossumhuis in Zaltbommel gered van de sloper.
Later namen andere organisaties, zoals Heem
schut, deze taak over.
Het KOG bezit negen bijzondere collecties,
uiteenlopend van boeken tot waaiers en van
bouwfragmenten tot munten. Zo wordt dit
najaar het glaswerk dat koning Willem III
30 Heemschut augustus 2008
